pwTfrre i
iv\ iü
Onwil en onvermogen
moessQn
Op dinsdag 21 september 1999 werd de Nederlandse journalist
Sander Thoenes in een buitenwijk van Dili, Oost-Timor, vermoord.
Hoewel het al meer dan drie jaar geleden is, loopt zijn moorde
naar nog steeds vrij rond. Begin vorige maand zijn de twee
hoofdverdachten,
Indonesische militairen, in j
Oost-Timor aangeklaagd. '\gipw-'
Sander Thoenes' broer en
zijn vrouw (rechts) samen
met de Nederlandse ambas
sadeur Schelto van Heemstra
vlak voor de onthulling van
de gedenksteen.
Foto: Peter Thoenes
door Sjors Bos
Waarom Sander Thoenes' moordenaar nog steeds vrij rondloopt
n de laatste reportage van Sander
Thoenes voor Vrij Nederland
schreef hij over de wandaden van
het Indonesische leger in Oost-
Timor. Hij stelde dat het op zijn
minst opmerkelijk was dat de verant
woordelijke, chefstaf Wiranto, kandi
daat was voor het
vice-presidentschap. Dat Sander
Thoenes later zelf vermoord zou
worden door soldaten van datzelfde
leger had niemand durven vermoe
den. Thoenes was op het verkeerde
moment op de verkeerde plaats en
kwam de verkeerde mensen tegen.
Hij is het laatst gezien door collega
journalisten. Om vier uur 's middags
van die bewuste 21 ste september was
hij nog bij het Turismo Hotel in Dili,
vlak voor zijn fatale motorrit door
Bekora, een buitenwijk van Dili. De
volgende ochtend werd zijn lichaam
gevonden langs de weg.
Lange adem
Hans Verploeg, algemeen secretaris
van de Nederlandse Vereniging van
Journalisten (NVJ), vreest dat het een
zaak van lange adem wordt. Zeker na
de bomaanslag 12 oktober dit jaar op
Bali, heeft de Indonesische regering
niet zo'n haast om de dader achter
de tralies te krijgen. Ze hebben daar
nu wel andere dingen aan hun hoofd.
Maar ook zonder de aanslag in Kuta
zou het erg lastig zijn geweest om de
zaak-Thoenes hoog op de agenda te
krijgen.
Hoewel het Nederlandse ministerie
van Buitenlandse Zaken alles heeft
gedaan om een deugdelijk onderzoek
naar de moord op de Nederlandse
journalist in te stellen, hebben deze
inspanningen vrijwel niets opgele
verd. De Indonesische politie en het
Openbaar Ministerie ontberen de wil
de zaak écht te onderzoeken.
Momenteel onderzoekt de NVJ de
mogelijkheden om het via een inter
nationale procedure alsnog tot een
rechtszaak te laten komen. Maar daar
zitten een paar haken en ogen aan.
Zo heeft Indonesië niet alle verdra
gen van de rechten van de mens
ondertekend. De kans is hierdoor vrij
groot dat de zaak door een interna
tionale rechtbank niet ontvankelijk
wordt verklaard. En zelfs wanneer de
zaak ontvankelijk wordt verklaard is
het onwaarschijnlijk dat de NVJ zo'n
complexe internationale rechtszaak
wint.
Een ander probleem is de financie
ring. Omdat er voor zo'n zaak gespe
cialiseerde advocaten nodig zijn, is
het een kostbare zaak. Een advocaat
gespecialiseerd in internationaal
recht kost al gauw meer dan 350
euro per uur. Hoewel de NVJ een
financieel gezonde organisatie is,
mist deze de fondsen om zo'n
rechtszaak te bekostigen. Ook Vrij
Nederlandhet blad waar Sander
Thoenes voor werkte, is er niet
kapitaalkrachtig genoeg voor.
Kamer!) reed
Ook de Tweede Kamer vindt het
erg belangrijk dat deze zaak wordt
opgelost. Alle Tweede
Kamerfracties zijn het hierover
eens. 'De daders van deze laffe
moord moeten worden berecht,'
aldus D'66-fractievoorzitter Thom
de Graaf.
SP-kamerlid Harry van Bommel
gaat verder in zijn oordeel. Tijdens
een overleg van de vaste kamercom
missie voor buitenlandse zaken, juli
dit jaar, stelt Van Bommel dat de
behandeling van de zaak-Thoenes
30
