Damescompartiment Online
Meer lezen over en door schrijfsters
over Indië?
Bezoek dan het Damescompartiment
Online op
htxptllwww. damescompartiment, nil
Wilt u Vilan schrijven, dan kan
dat ook: postbus 11082,
2301 EB Leiden.
voor Aldert, trouwt ze in 1907 met
Isaac Dermoüt, een jurist. Dan is zij
al een kleine twee jaar terug in Indië.
Ze krijgen twee kinderen: het meisje
Ettie (1908) en Hans (1910).
Met Isaac woont ze op verschillende
plaatsen in Indië tot ze in 1933 voor
goed naar Nederland gaan. Indië
nam ze mee in haar hart, en haar
herinneringen verwoordde ze in haar
werk. Haar eerste boek, Nog pas
gisteren verschijnt in 1951, als ze 63
jaar is, dankzij Johan van der Woude
die haar werk leest. Zij toonde zich
verlegen: "Iedereen bij me thuis lacht
me een beetje uit over wat ik heb
geschreven. Een kist vol, zeggen ze.
Niet echt uitlachen, maar toch.
Zoudt u het eens willen lezen en eer
lijk zeggen wat u ervan denkt, ook als
't helemaal niets is, helemaal niets
waard? Ik weet 't niet, en zult u 't me
dan eerlijk, écht zeggen?" Dit was het
begin van een moeizame maar steeds
vaker geroemde ontwikkeling als
auteur. Latere boeken werden ver
taald en in verschillende landen uit
gebracht. In 1962 werd ze de eerste
Nederlandse auteur die in de
Penguin Classics een plaats kreeg
met The ten thousand things. Johan
van der Woude schreef een biografie
Maria Dermoüt. De vrouw en de
schrijfster (1973).
Gouden g'eneratie
Haar romans, novellen en verhalen
verhieven Maria Dermoüt tot een
van de grootste romancières uit het
Nederlandse taalgebied. Of nee,
Nederlands, misschien is dat woord
te hoekig voor haar, te veel verwant
Niet alleen
Maar succes vergoedt nooit het
gemis van geliefden. Haar zoon Hans
overleed in 1945, zonder dat zij hem
in tien jaar gezien had. In 1952
verloor ze haar man. Dan is er haar
dochter Ettie nog die haar helpt, die
met haar meegaat op vakanties en die
tot het allerlaatste ook bij haar is.
Maria Dermoüt overleed op 27 juni
1962, in Den Haag. Tegen haar
dochter zei ze: "Soms, soms even zijn
wij toch niet alleen."
met botte doortastendheid, naar
kloeke zinnen die zeggen waar het op
staat. Dat woord past haar niet. Zij
schreef zoals zij was, Indisch. Haar
romans en verhalen zijn lyrisch, poë
tisch, on-Nederlands van klank en
ritme en zij bezingen met onderto
nen van fascinatie hetgeen voorbij
ging. Indië, het leven daar. Dat wat
bestond en beschreven kon worden:
een tuin op de Molukken die
mevrouw van Kleyntjes behoorde
{De tienduizend dingen) en een een
zaam meisje in het grote huis Nog
pas gisteren). Dan was er dat andere,
wat ook bestond maar niet altijd
gezegd kon worden: waarom dood
niet altijd voorbij is, en dat schelpen
en sieraden een ziel kunnen hebben
waarin kwaad huist.
Zoals het werk van Maria Dermoüt
is, zo moet zij geweest zijn. Levend
tussen hier en daar, in Indië geboren,
in Nederland geweest. Zij kende
Indië, was deel van Indië. Maar ook
van Nederland. Dat maakt Maria
Dermoüt uniek: zij behoorde tot die
gouden generatie die Indië kende, en
zij kon dat land in haar werk bewa
ren. Wie zij precies was en hoe zij
voelde, staat in geen van de genoem
de biografieën. Zo ergens, is zij te
vinden in haar prachtige romans.
47 ste jaargang - nummer 11 - mei 2003
17
