is toch elke zoektocht een volstrekt
individuele die tot totaal andere uit
komsten leidt?
Wat doet dit geworteld zijn in twee
culturen met de beelding? Bestaat er
een andere manier van kijken, van
verbeelden, van kleurgebruik, van
thematiek? Is er aantoonbaar een ver
menging van westerse en oosterse
cultuur, waarbij nu eens de weeg
schaal doorslaat naar de ene, dan
weer naar de andere kant? De al dan
niet bewust gevoelde dualiteit kan
als behorend tot een bepaalde stro
ming. Zij gebruiken hun eigen beeld
en vormentaal maar scharen zich
gezamenlijk achter een bepaalde ide
ologie van maatschappelijke, sociale
of economische aard.
Toch gaat ook deze vergelijking
mank wanneer het Indische kunste
naars betreft. Zij hebben zich immers
niet in één groep georganiseerd.
Bovendien hebben zij ook trekjes van
de net genoemde kunststromingen:
er zijn wel degelijk overeenkomsten
Richard Smeets:
'Na mijn bezoek aan Indonesië in 1989 kwamen Indonesische onderwer
pen en beelden letterlijk in mijn werk voor. In mijn huidige werk, waarin
ik niet meer met mijn Indische verleden bezig ben, denk ik dat mijn
Indisch-zijn het meest tot uitdrukking komt in mijn hang naar het decora
tieve, naar decoratieve patronen. Die hang moet ik onderdrukken omdat
het inhoudelijk niets met mijn werk te maken heeft'.
Rijp
Vergeef me dat
de durian
nu fijner smaakt
de vrucht van toen
in dit klimaat
is het vaandel
dat u
overdraagt
zich ook vertalen in het motief of de
beeldinhoud. Of is er sprake van een
psychische beïnvloeding? Kortom
hoe manifesteert het Indisch-zijn zich
in het werk of in de werkhouding?
Uit de antwoorden van de bevraagde
kunstenaars blijkt de leef- en werk
omgeving geschilderd te zijn in een
veelkleurig palet van herinneringen,
ervaringen en belevingen. In de strik
te zin van het woord hebben we dan
ook niet te maken met een kunststro
ming 'Indische kunst' zoals er sprake
is van kunststromingen als het
impressionisme, het expressionisme,
het realisme, enzovoort. Immers niet
het innemen van een gezamenlijk
kunstzinnig standpunt ten aanzien
van hoe om te gaan met beeldmidde
len en vormentaal staat centraal,
maar de gevoelde en beleefde duali
teit, het behoren tot een specifieke
kleinere groep binnen de
Nederlandse samenleving.
De Indische kunst is volgens sommi
gen eerder te vergelijken met kunste
naars die zich in verbanden
organiseren om zich af te zetten
tegen het gevestigde kunstklimaat.
Hun werken zijn niet te herkennen
te onderscheiden in beeld- en vor
mentaal. Veel kunstenaars hebben
een ongebruikelijk fel kleurgebruik,
passen Indische motieven toe en
geven de werken titels in het Maleis
en modern Indonesisch. De kunste
naars hebben een voorkeur voor het
gebruik van natuurlijke materialen,
een hang naar mystiek, religieuze
motieven en werken vooral vanuit de
intuïtie. Maar deze overeenkomsten
zijn te onsamenhangend en te wille
keurig om van een kunststroming in
de ware kunsthistorische betekenis te
kunnen spreken.
De psychische beïnvloeding die in
het werk van alle kunstenaars door
speelt, is natuurlijk wel veel meer uit
gesproken en specifieker bij Indische
kunstenaars door de geschiedenis
van hun ouders. En datgene wat juist
is weggedrukt, wordt bij de meesten
Paula la Peau:
'Ik ben een sari negeri Belanda, een bruine Hollandse vrouw, wortelend
in twee culturen. Mijn schilderijen zijn een verbinding tussen twee leef
werelden. Onbevangen en niet geblokkeerd door een koloniale instelling
kan ik me overgeven in harmonie met mezelf, aan het thema Indonesië
met haar spirituele lading. Het is een koppeling tussen twee culturen
waarin ik door mijn geboorte leef: de Indische en de Nederlandse. Na een
intens beleefd bezoek aan Indonesië in 1998 kwamen de beelden als een
losbarstende stroom naar voren waarvan het einde nog niet in zicht is'.
moessQn
©Hans Budding '93
Indische poëzie
(Budding Art Ambitions)
4
