Wie van Indië houdt, hoort
en leest er graag over.
Verhalen, kranten van toen
en daar, boeken. Hoe was
het toen en daar, wat werd
er gezegd en door wie? Ik
zoek de antwoorden. En
daarbij vraag ik steeds:
waar zijn toch de vrouwen
in de vaderlandse letteren?
door Vilan van de Loo
Met een artikel over Ems van Soest
begon in augustus 2000 deze reeks
over Indische, Nederlandse en
Indonesische vrouwelijke auteurs die
over Indië schreven. Portretten
waren het, van bijzondere schrijf
sters. Hun leven en werk in vogel
vlucht, met daarbij vaak bijzondere
afbeeldingen. Ik publiceerde onder
andere over Diet Kramer, Lin
Scholte, Raden Adjeng Kartini, en
recent over Jeanne Reyneke van
Stuwe. Mijn liefde voor deze bijzon
dere schrijfsters blijft bestaan en het
onderzoek naar hen gaat door, mede
dankzij lezers en lezeressen van
Moesson. Dankzij hen kreeg ik bij
zonder fotomateriaal, werd attent
gemaakt op boeken en ontving ik
waar nodig correcties en waar moge
lijk advies en bemoediging. Voor alles
zeg ik u hartelijk dank.
Reacties
Wie over vrouwen publiceert, kan
erop rekenen vroeger of later een
boze mijnheer tegen te komen. 'Bent
u soms tegen mannen?' vraagt hij
dan beschuldigend, en voegt er in
dezelfde adem aan toe: 'het maakt
toch niets uit of een boek door een
man of een vrouw geschreven is.'
Het verbaast me iedere keer dat te
horen. Welnee, tegen mannen ben ik
niet. Waarom zou ik? Dat vergeet de
boze mijnheer me te vertellen. Met
zijn bewering ben ik het oneens. Een
auteur is geen machine, maar een
mens van vlees en bloed, die een
wereld schept in een boek. Iedere
auteur is uniek door een combinatie
van factoren als afkomst, levenserva
ring en ook het man of vrouw zijn.
Ja, het maakt wat uit. Meestal wel.
Dat lees ik in de oude verhalen
geschreven door wanhopige
Nederlandse vrouwen die pas aange
komen in Indië opeens een huishou
den moeten opzetten. Ik lees het in
Anak Kompenie (1965) van Lin
Scholte. Zij vertelt het verhaal van
haar moeder, waardoor wij het vrou
wenbestaan in de tangsi's van bin
nenuit kennen. En wat te denken
over de tantes in Indisch Zwijgen van
Anneloes Timmerije en Mevrouw
mijn moeder van Yvonne Keuls? Ik
constateer dat vrouwen vaak eigen
onderwerpen hadden en een eigen
manier van kijken. Niet altijd; bij Beb
Vuyk lezen we over mannenvriend-
schappen zonder enkele vrouwelijke
invalshoek. Wat dat nu precies is, het
vrouwelijk perspectief, is de rode
draad in mijn onderzoek.
Indische vertelsters
In september van dit jaar bestaat het
Damescompartiment als zodanig
drie jaar. Een vruchtbare tijd.
moessQn
20
