Meer weten?
Damescompartiment Online
www.damescompartiment.nl/
Melati van Java Fanclub: Postbus 11082 2301 EB
Leiden.
Somewhere in Indië. In gesprek met Beata van
Helsdingen-Schoevers doorVilan van de Loo
(Bonneville, 2002) ISBN 90-73304-85-7
"Kijk in Kloppenburg!" De Indische planten van mevrouw
J.M.C. KJoppenburg-Versteegh (1862-1948) Cassette met
daarin de gelijknamige biografie doorVilan van de Loo
en een fotomechanische herdruk van 'Wenken en
Raadgevingen' (editie 1934), alsook van de bijbehorende
platenatlas. ISBN: 90-73304-71-7 (Bonneville, 2000)
Belangstelling voor lezingen? Kijk op
www.vilanvandeloo.nl
Artikelen in Moesson en in andere
tijdschriften, schrijfsterportretten op
de website en verschillende lezingen.
En er waren natuurlijk de boeken.
Na 'Kijk in Kloppenburg!mijn bio
grafie over de kruidengeneeskundige
mevrouw J. Kloppenburg-Versteegh,
verscheen eind vorig jaar Somewhere
in Indië, de proloog van de biografie
over de journaliste en voordrachts
kunstenares Beata van Helsdingen-
Schoevers. Ook viert de Melati van
Java Fanclub, in 2002 opgericht door
Josephine The-Postma en ondergete
kende, inmiddels triomfen met fan-
clubdagen en recent met een
toneelbewerking van Melati's novelle
In Extremis. Artikelen, boeken, dia
lezingen, toneelstukken en alles wat
ik hier niet noem, draagt bij aan het
grote ideaal: een groeiende kennis
van vrouwen uit de Indisch-
Nederlandse literatuur.
Dat er veel bijzondere vrouwen
waren en zijn, blijkt ook uit andere
publicaties. Recent onthulde Olf
Praamstra in zijn Een feministe in de
tropen dat de roemruchte Mina
Kruseman (1839-1922) tijdens haar
Indische jaren een fortuin wist te
vergaren. En wie kan de Maria
Dermoüt-biografie door Kester
Freriks vergeten?
Mijn werk gaat door. Het
Damescompartiment blijft online
bestaan. In Het Indisch Huis in Den
Haag begin ik dit najaar een talk
show getiteld 'Indische Vertelsters',
waarin geletterde vrouwen met
levenservaring vertellen over onder
werpen die belangrijk zijn. Op zon
dag 7 september ontvang ik Paula
Gomes, die over de moeder-dochter
relatie vertelt. Zijzelf leerde van haar
eigen moeder al jong een geheim, dat
Indisch-zijn betrof.
Passie
Vaak krijg ik de vraag gesteld of ik
Indisch ben. Nee, zeg ik naar waar
heid. Mijn familie komt uit Brabant
en Zeeland. Familie in Indië? Ook al
niet. Hoe komt dat dan toch, wil
men verbaasd weten, die interesse
voor Indië? Mijn band met Indië is
die van het hart. Tijdens mijn studie
Nederlandse taal- en letterkunde in
Leiden ben ik in de ban geraakt van
de Indische letteren, vervolgens kwa
men de Indische mensen en toen
spoelde de cultuur over me heen. Zo
groeide geleidelijk het beeld van
Indië dat ik had, uit van studeerka
merfantasie tot ja - naar een gedeeld
heimwee met sommigen ouderen.
Mijn belangstelling voor Indië is een
passie geworden. In mijn huis staan
de romans hoog opgestapeld (ook op
de trap) en aan de muur hangen vele
portretten. Op mijn werktafel staat in
een zilveren lijstje Beata van
Helsdingen-Schoevers. Zij kijkt met
geloken ogen langs me heen, maar
toch voel ik haar aanwezigheid. Was
zij maar hier, verlang ik weemoedig.
Het diepere 'waarom' van dit alles
kan ik niet duiden. Zou dat moeten?
Zo is het ook goed. Maar er zijn
praktische aspecten waarmee ik reke
ning moet houden. Deze liefde voor
de letteren is kostbaar: het verzame
len van zeldzame boeken, de websi
tes onderhouden, de dure dia's laten
maken voor de lezingen. Daarom
werk ik als journalist en tekstschrij
ver. Zo schrijf ik bijvoorbeeld voor
de Haagsche Courant drie keer per
week een column; een selectie eruit
verscheen als Vrouw verdwaald in een
moderne wereld.
Schatten van betekenis
Ik zei het al: we zijn er nog niet. Er
zijn talloze vrouwen die op een bio
grafie wachten, desnoods alleen een
portret verlangen of nog bescheide
ner, een plaatsje in een bloemlezing.
Het duizelt me als ik aan de archie
ven denk waar ongetwijfeld schatten
van betekenis verborgen liggen. Wat
zouden de
Zusters
Ursulinen over
Indië hebben
geschreven, waar
over handelen de
geschriften van de
zendelinges, wie
van het
Vrouwenkorps
van het KNIL
schreven brieven
uit Indië naar
huis en in hoe
veel dozen op
zolder liggen cor
respondenties te
vergelen die eens
moed en troost
betekenden? Het
verleden is tjok
vol schatten, en
over het heden
hebben we ook
niet te klagen.
De vrouwelijke
bijdrage aan de
Indische letteren groeit.
Toch heb ik een grote wens die ik
aan de lezers en lezeressen van
Moesson voorleg. In ons midden leeft
de gouden generatie, zij die zelf Indië
hebben gekend. Hun herinneringen
zijn de werkelijke schatkamer waarin
Indië bewaard wordt. Er zijn instel
lingen die zich hierom bekommeren,
en hoe lovenswaardig dat ook is,
genoeg zal het niet zijn. Met verdriet
lees ik hardop in een overlijdensad
vertentie de geboorteplaatsen aan
mezelf voor: Semarang... Malang...
Soerabaja.Dan vraag ik me af, of
iemand de tijd heeft genomen met
een eenvoudig bandrecordertje in de
hand te gaan vragen: 'Toe vertel nog
eens, hoe was dat toen ook al
weer.Ik hoop dat er in iedere
familie iemand is die dat doet. Opdat
wij tot generaties lang kunnen ont
houden wat Indië was.
Melati van Java
Mevr. Kloppenburg-
Versteegh
Beata van Helsdingen
Schoevers
48 ste jaargang - nummer 2 - augustus 2003
21
