maar René is still going strong.
We bellen naar Walnut, Californië,
voor een korte terugblik.
Het is er half twaalf in de ochtend,
komt het wel gelegen? Maar zelfs
door de telefoon is hij gastvrij.
René gaat erbij zitten.
'De meeste Indo's kwamen naar
Californië,' begint hij, 'vanwege
het aangename klimaat.
In Pasadena, Whittier en Torrance
waren bloeiende gemeenschappen.
Na verloop van tijd zijn we
meer verspreid geraakt, door
nieuwe mogelijkheden voor werk,
bijvoorbeeld.
De Soos is na precies 25 jaar, in
1988 opgeheven. Er was simpelweg
geen behoefte meer aan. Mensen
hadden het te druk met werk, met
kinderen, kleinkinderen, ze werden
te oud om nog zo ver te reizen.
Maar de verbondenheid werd er
niet minder om!'
'Ik ben in 1931 in Pematang Siantar
geboren, op Sumatra. Toen ik twee
was, verhuisden we naar Lawang,
op Oost-Java. Daar hebben we
gewoond tot de Japanse inval; toen
zijn we naar Soerabaja vertrokken.
Ik was dertig jaar toen ik naar
Amerika kwam. We waren al
getrouwd en hadden drie kinderen.
Mijn loopbaan verliep in Nederland
te traag, vond ik. In die tijd was er
een grote toevloed van Indische
emigranten in Amerika, door de
Pastore-Walter Act. Californië was
al dicht, zodat we de eerste twee jaar
in Michigan woonden. Ik heb geluk
gehad. Binnen één week had ik al
een vaste betrekking. Na twee jaar
hebben we ons hele hebben en
houwen in een trailer gepakt en
zijn we naar Californië gereden.
Daar namen we een week de tijd
voor, omdat de kinderen nog zo
jong waren.'
'In 1963 waren de meesten van ons
net gearriveerd. Het land was voor
iedereen nieuw en daarom zochten
we elkaar op. Om elkaar te helpen,
vaak ook met hele alledaagse zaken,
zoals met het kopen van een auto.
Niemand had nog een auto gehad,
maar hier kon je niet zonder.
De afstanden zijn veel groter en
het openbaar vervoer was - en is
nog steeds - waardeloos.
De Soos was, wat je noemt, een
familievereniging. Niet alleen voor
de oudjes, maar ook voor de
kinderen, om actieve mensen van
ze te maken. Voor de ouders waren
er huishoudelijke shows of kinder
kleren naaien, zodat iedereen een
bijdrage kon leveren aan hun
erika
René Creutzburg. Uit de documentaire 'En toen al; De
Schenkhuizens, een Indische familie in Los Angeles' van
Joop de Jong en Liane van der Linden.
Wanneer vertrok je zelf naar
Amerika?
Vertel eens over de begintijd
van De Soos en De Indo.
48 ste jaargang - nummer 3 - september 2003
23
