Restauratie
Mijn vader, Godfried von Faber,
is in Surabaya directeur van het
Stedelijk Historisch Museum
geweest en daarnaast schreef hij
gedichten en componeerde hij
muziek. (Von Faber was ook journa
list bij verschillende kranten, red.)
Maar zijn belangrijkste werk was
het schrijven van de boeken Oud
Soerabaja - Nieuw Soerabaja en Er
werd een stad geboren. Deze boeken
beschrijven de geschiedenis van de
stad Surabaya. In december 2001
werd ik benaderd door Eddy
Samson. Hij had een groep van elf
wijze heren gevormd. Zij hadden de
intentie het graf van mijn vader, dat
zwaar verwaarloosd was, in ere te
herstellen. Op die manier wilden ze
het werk van mijn vader opnieuw
onder de aandacht brengen.
Op 1 december 2002, mijn vaders
geboortedag, is dit mooie gerestau
reerde graf herdacht. De gemeente
Surabaya neemt de komende
twintig jaar de onderhoudskosten
voor haar rekening.
Een berucht kamp?
In het augustusnummer van
Moesson kwam ik op bladzijde 18
een artikel tegen over de Indisch-
Nederlandse poëzie, waarin een
sonnet van Han Resink was opge
nomen. Waarschijnlijk hebben de
samenstellers van het artikel het
kamp Ngawi niet uit eigen ervaring
gekend, maar zich uitsluitend op de
wrange dichtregels gebaseerd.
Tussen 1942 en 1945 heb ik op vijf
locaties op Java gevangen gezeten
en daarvan was kamp Ngawi verre
weg het beste. Ik voel mij verplicht
om naast het artikel over het
'beruchte' kamp het verhaal te
vertellen van het humane kamp.
Begin september 1943 werden wij
als groep van ongeveer 180 man uit
de boei van Pekalongan per trein
overgebracht naar Ngawi en naar
ons nieuwe onderkomen getran
sporteerd. Het kamp bleek een
groot fort te zijn met twee binnen
plaatsen, ik kwam in het buiten
kamp terecht. Onze aankomst daar
was heel merkwaardig. Op het
grasveld was een feestelijk versierd
spreekgestoelte en daarop verscheen
de Japanse kampcommandant
samen met een Javaanse politiecom
missaris die als tolk moest optreden.
De Japanner hield een toespraak in
zijn eigen taal en de politieman ging
alles 'vertalen'. Dat woord staat
tussen aanhalingstekens, want één
ding was wel zeker: hij was een
grapjas die wel heel zeker wist dat
de Japanner geen Nederlands ver
stond. In zijn 'vertaling' kwamen
heel onverwachte zinnen voor als:
Wees maar niet bang voor die aap,
want hij is niet zo kwaad als hij
eruit ziet! Wij moesten ons gezicht
wel in de plooi houden! De regels
waaraan wij ons moesten houden
vielen overigens best mee, en we
kregen redelijk en voldoende te
eten. Er konden ook cursussen
gegeven worden. De mooiste stunt
was wel dat wij ons op drie kranten
mochten abonneren. Slechts één
maal is het gebeurd dat iemand van
ons ernstig ziek werd en naar het
ziekenhuis is gebracht, waar hij is
overleden. Nog een gebeurtenis die
ik wil vermelden, is dat plotseling in
de nacht het luchtalarm weerklonk,
waarna het geluid van explosies
duidelijk te horen was. De volgende
dag kwam de commandant prompt
op bezoek en vertelde ons dat het
vliegveld bij Madioen en Soerabaja
gebombardeerd waren. Blijkbaar
voelde hij toen al aan hoe de oorlog
zou aflopen, want opeens zei hij in
het Maleis: 'Het zal niet lang meer
duren, dan worden de rollen omge
draaid: jullie eruit en wij erin. Willen
jullie dan een goed woordje voor
mij doen?' Als ik die kans gekregen
had zou ik dat met plezier hebben
gedaan! Velen van ons hebben
ongetwijfeld hun leven te danken
gehad aan die tijd in Ngawi, omdat
wij aan de laatste (slechte) fase van
de internering in redelijke conditie
konden beginnen.
Onze aap Kees
In het augustusnummer van
Moesson zag ik de schoolfoto van
de eerste klas mulo in Padang en
daarop stond waarachtig mijn
onderwijzer meneer Leek die ik in
1937/1938 als leraar had op de
Openbare Gouvernement School
in Sawahloento op West-Sumatra.
Hij gaf les aan drie klassen, allemaal
in één lokaal. Je voelt wel dat de
kwaliteit van het onderwijs hierdoor
niet bepaald geweldig te noemen is.
Mijn oudere zuster bleef tweemaal
moessQn
Brieven
De inhoud van de ingezonden brieven valt
buiten de verantwoordelijkheid van de redactie.
Brieven maximaal 250 woorden.
R.M. von Faber, Vierpolders
A. van Hierden, Veenendaal
40
