Monica Akihary's cd
door wetenschap ontdekt
V, i
V
I «3
in Barneveld en Middelburg.
Maar acht jaar geleden dacht ik,
nee, ik ga écht zingen. Muziek en
zang hoorden altijd al bij mijn leven.
Net zoals in veel Molukse en
Indische families werd er bij mij thuis
ook muziek gemaakt. Aan het eind
van de dag de hele familie bij elkaar
om het orgel en dan zingen. Volgens
mij doen alle Molukkers dat toch?'
Parmer Niels Brouwer was opgeleid
aan het conservatorium, is gitarist
en schreef vanaf het begin de
composities voor hun band Boi Akih,
gedeeltelijk vernoemd naar een
Molukse legende over een prinses.
Worldjazz
Verschenen er op hun eerste cd
Above the Clouds, Among the Roots
uit 2000 al enkele nummers in
het Haruku, de nieuwste cd Uwa I
is uitsluitend in de taal gezongen
die door linguïsten wereldwijd
werd gezien als een dode taal.
Onverstaanbaar voor de relatief
kleine groep liefhebbers van
worldjazz, laat staan voor het grote
publiek. Maar omdat luisteraars
toch een richtlijn nodig hebben is
de vergelijking met Afrikaanse
muziek snel gemaakt.
Akihary: 'Die Afrikaanse invloeden
op onze cd zijn helemaal zo gek
nog niet. Als je naar traditionele
Molukse muziek luistert uit
Halmahera, Buru of van de
Kei-eilanden, uit de tijd van vóór de
kolonisatie, lijkt dat niet eens op de
lagu-lagu die we kennen. Het klinkt
Afrikaans, soms Indiaas maar voelt
voor mij vertrouwd. Maar ik ben
iemand die pygmeemuziek altijd
al erg mooi vond. En heb je wel
eens een cd-hoesje gezien met
muzikanten uit Madagascar?
Sommigen lijken zelfs op
Molukkers. Als ik een lied in een
onbekende taal hoor, luister ik eerst
naar de klanken en de melodie.
Ik vraag me niet af wat ze zingen.
Het is niet belangrijk uit welk
werelddeel een lied komt, als de
klanken en de melodie maar mooi
zijn. Zo heb ik de taal van mijn
vader, het Haruku, altijd al een
muzikale taal gevonden, zelfs toen
ik het nog niet kon verstaan.'
Haruku
Het Haruku werd tot enkele jaren
geleden bestempeld als zogenaamd
'moribund'. Dat is een taal die
weinig wordt gesproken - alleen
nog door de oudere generatie - en
in ontwikkeling stilstaat.
In 1998 ging er een schok door de
linguïstische wereld toen bleek dat
het oorspronkelijke Haruku
wel degelijk gesproken werd.
Ook in Nederland wonen enkele
ouderen die de taal nog beheersen,
waaronder Akihary's vader. Op het
Molukse eiland Haruku wordt de
taal vooral in de noordelijk gelegen
islamitische dorpen gesproken.
Akihary's vader is afkomstig uit
het zuidelijk gelegen christelijke
dorp Aboru.
Akihary: 'Bahasa Haruku is niet
mijn eerste taal. Maar omdat ik het
al van jongs af aan hoor, zit het wel
ergens opgeslagen. Ik schrijf mijn
teksten in het Nederlands, Engels
of Maleis al naargelang mijn gevoel
op dat moment. Daarna vertaal ik
het in het Haruku. Dat is soms best
lastig omdat er niet voor alle termen
woorden bestaan. De kamer ligt
dan bezaaid met woordenboeken,
want je moet precies weten
wat je wilt zeggen. Hierdoor moet
je beschrijvend te werk gaan.
Unde atolu e naiowe
Matuwe ire nuhu e, hau mata
panono anino bansema
Sire musu ananau
The night becomes old
he is turning grey
I hear the wind of your flute
he caresses my body
uit: Uwa I, tekst Monica Akihary
*>-
n fenomeen'
o
I-O
I"?
UNDE ATOLU E NAIOWE VERTALING
48ste jaargang - nummer 4 - oktober 2003
7
