'Onze taal
was een fenomeen
Een woord als 'zaagmachine' bestaat
niet, dus ga je een beschrijving
zoeken, zoals 'ik hoor werkende
zagen'. Het wordt heel poëtisch.
Als ik een woord niet meer weet,
mail ik naar andere Aborunezen in
Nederland en die mailen het weer
verder. Of ik bel mijn vader.
Maar ik hou natuurlijk wel mijn
dichterlijke vrijheid.'
'Voor ons is het heel leuk dat onze
taal een paar jaar geleden een
fenomeen was. Helemaal bijzonder
is, dat ik door wetenschappers over
de hele wereld gevolgd wordt.
Als artiest heb je een veel groter
bereik en ik merk ook dat de
ouderen het leuk vinden. Ze worden
zich er van bewust hoe mooi hun
taal eigenlijk is en dat geeft ze iets
extra's in hun eigen cultuur.'
Herdenking
Tijdens de herdenking van
15 augustus jongstleden zong
Akihary een ander repertoire dan
gebruikelijk. Niet in het Haruku
maar gewoon in het Maleis en
Nederlands met een herkenbare
vleug Boi Akih. 'Ik voelde me echt
vereerd toen ze me vroegen bij de
herdenking te zingen. Je krijgt dan
een ander soort zenuwen. Normaal
speel je met je band en nu was ik
alleen, voor al die mensen op zo'n
plechtig moment. Maar aan de
andere kant, je hebt die spanning
ook nodig om het goed te doen,
om het beste uit jezelf te halen, de
mensen te overtuigen.'
'Na afloop kwam er een meneer
naar me toe die zei: "Ik heb niet
zoveel met het Onze Vader, maar
zoals u het zingt, vind ik het heel
mooi." Of die andere meneer die
vertelde dat hij door dat lied weer
echt in Indië zat. Op zulke dingen
durf je alleen maar te hopen, daar
doe je het voor. In het Congres
centrum zong ik ook 'Nina Bobo'.
Nou, dan zie je al die oudjes huilen,
dat was heel indrukwekkend.
Op zo'n moment denk ik daar niet
over na, ik ben te geconcentreerd.
Je stem reageert snel op emoties
en daarom moet je echt over de
mensen heen kijken. Je kan daar
niet een potje mee gaan janken.'
Improviseren
Vorig jaar maakten Akihary en
Brouwer een studiereis naar India
om zich te verdiepen in de Zuid-
Indiase klassieke muziek. 'Ik heb
een bereik van vierenhalf tot vijf
octaven, dat is erg groot. Op de
nieuwste cd kun je goed horen hoe
mijn stem zich heeft ontwikkeld,
donkerder is geworden. Dat komt
doordat ik ouder ben geworden,
maar ook omdat ik mezelf heb
getraind. In India kreeg ik een
maand lang alleen maar zanglessen.
Dat is niet vermoeiend, dat is een
zaligheid. Je bent zo intensief bezig.
Het was voor mij de eerste keer dat
ik zangles kreeg en het is heerlijk
om zonder de dagelijkse rompslomp
die je thuis hebt te studeren.'
'De Zuid-Indiase muziek is mooi
omdat er zoveel meer mogelijk
heden zijn. In India wordt muziek
benaderd vanuit een improvisatie.
In de jazz kun je als zangeres ook
improviseren, maar dat doe je
binnen bestaande arrangementen.
Bij Indiase muziek improviseer je
binnen de toon. Je gebruikt je stem
als instrument en het gezicht als
klankkast, je laat je stem ook meer
vanachter je ogen komen. Ik wist niet
dat ik dat kon, maar als je niet stu
deert, weet je ook niet wat je kunt.'
'Om te improviseren is het voor
muzikanten erg belangrijk dat ze
zich thuis voelen in de band, dat
moess©n
8
