Het gebruik
van planten
In 1998 overleed plotseling
emeritus hoogleraar en
voormalig directeur van het
Nationaal Herbarium in Leiden,
dr. C. Kalkman. Hij liet een manu
script achter dat bijna af was.
Kalkman's werk was gebaseerd op
het college economische botanie.
Een vak over de economische bete
kenis van planten dat hij jarenlang
koffie, behandeld en hoofdstuk vier
gaat over geneeskrachtige planten. De
laatste twee hoofdstukken gaan over
de oneetbare planten, zoals hout en
vezels, en ongewenste planten, zoals
onkruid en giftige planten. Verder is
er een verklarende woordenlijst, maar
geen literatuuropgave.
Speciale feiten
Hoewel Planten voor dagelijks gebruik
in de eerste plaats voor een Neder
lands publiek geschreven is, zullen
gaf aan de Leidse universiteit.
De tekst is door twee medewerkers
van het Leidse herbarium bewerkt
en klaargemaakt voor publicatie.
Het resultaat is een buitengewoon
interessant boek dat voor een breed
publiek geschreven is. Toch is het
ook wetenschappelijk gedegen en
overzichtelijk van opzet.
Een bijzonder boek
Na het werk van K. Heijne De nuttige
planten van Indonesië (1950) is er
op het gebied van economische
botanie niets meer verschenen in
het Nederlands. In Planten voor
dagelijks gebruik zijn de hoofd
stukken ingedeeld naar de manier
waarop je de planten gebruikt.
Na de inleiding komt hoofdstuk
twee, dit gaat over eetbare planten,
zoals granen. In hoofdstuk drie
worden psychoactieve planten, zoals
hennep, en genotmiddelen, zoals
ook lezers met een Indische achter
grond het interessant vinden. Zo is
er een stuk over de herkomst van
bepaalde planten en zijn er feiten
over een groot aantal gewassen.
Natuurlijk heeft de auteur keuzes
moeten maken en zijn enkele
'bekenden' weggelaten. Zo zult u bij
de kruiden tevergeefs zoeken naar
Asem, Kencur, Salam en Steranijs.
En bij de in Nederland verkrijgbare
vruchten worden Nangka, Durian
en Kelengkeng niet genoemd.
Maar over de gewassen die wel
genoemd worden, staan gegevens
die niet algemeen bekend zijn en
sommigen daarvan waren zelfs
voor mij nieuw.
Kritische noot
Maar geen lof zonder kritiek.
De bloem van Rafflesia (op pagina
12) kan wel tot één meter doorsnede
worden in plaats van dertig centi-
Planten voor dagelijks gebruik -
botanische achtergronden en toepassingen
door C. Kalkman, bewerkt door
M.M. Nauta en R. van der Meijden
KNNV: 352 pag. (gebonden)
ISBN 90 5011 159 9
Prijs: 44,95
Planten
meter. De afbeelding op pagina 64 is
van Colocasia en niet van Dioscorea.
Gambir op pagina 300 is een klim
plant en geen boom en het is merk
waardig dat de bilimbing wuluh op
pagina 155 tot de tafelvruchten
wordt gerekend. In al de 352 pagina's
heb ik overigens nauwelijks een druk
fout gevonden. Gezien de rijke
inhoud en de gekleurde illustraties is
het boek niet duur. Ik kan het dan
ook iedereen met botanische belang
stelling, van harte aanbevelen. Ik heb
het zelf met veel plezier gelezen.
Te bestellen bij de Koninklijke
Nederlandse Natuurhistorische
Vereniging, tel. 033 - 233 35 44.
www.knnvuitgeverij.nl.
door Max van Balgooy
Het uitkloppen van boomschors
Vingerhoedskruid
bofdniiciKuchitigrondrn voor dagelijks gebruik
ii wtpasnngtn
48ste jaargang - nummer 5 - november 2003
35
