Feit en fictie rondom
'Hij is klein van gestalte en donkerbruin van kleur, zijn gelaatstrekken zijn scherp gete
kend. Zijn zwart, overvloedig haar en zijn zware wenkbrauwen versomberen de ietwat
glundere blik van zijn bruine ogen.' Op 24 januari 2004 was het honderd en één jaar
geleden dat Auguste Mahieu overleed. Over de markante Mahieu, acteur en artistiek
directeur van één van de eerste Komedie Stamboel-gezelschappen in Indië, waren tot
voor kort weinig persoonlijke gegevens bekend; er is zelfs geen foto van hem te vinden.
Maar óver hem doen allerlei verhalen de ronde.
DOOR ROB DUMAS
nen en die had grote indruk op hem gemaakt door zijn persoon
lijkheid en muzikale aanleg. In de artikelen van Otto Knaap uit
1903 zijn werkelijkheid en fictie rondom Auguste Mahieu zo nauw
met elkaar verweven dat het moeilijk is te achterhalen hoe
Mahieu als mens heeft geleefd en wie hij 'echt' was.
Een andere tijdgenoot van Mahieu is de Indische schrijver Hans
van de Wall (1869-1948) alias Victor Ido. Hij portretteert Auguste in
het personage van Reumer, de toneeldirecteur van de 'Komedie
Hindia', in zijn sociaal-realistische roman De Paupers uit 1912. In De
Paupers is er een passage waarin Reumer een pleidooi houdt en
opkomt voor de kleine Indo die aan het eind van de negentiende
eeuw vanuit sociaal oogpunt gezien steeds meer in het nauw
kwam.
In 1922 verschijnt van A.Th. Manusama een boekje getiteld:
Komedie Stamboel of de Oost-Indische Opera. Manusama voert
Mahieu ten tonele als de oprichter van de Komedie Stamboel: 'Het
was waarlijk een gelukkige gedachte geweest van wijlen den heer
A. Mahieu nu voor circa dertig jaar een toneelspel in het leven te
In de periode van 1891-1895 behaalde Auguste Mahieu op lava
grote successen met een voor Indië nieuwe vorm van toneel die
bekendheid kreeg als 'Komedie Stamboel' of de 'Indische Opera'.
Maar Mahieu kon niet lang genieten van zijn succes: hij overleed
op 24 januari 1903 in de plaats Boemiajoe (bij Tegal) op 37-jarige
leeftijd. Als een bekende persoonlijkheid voortijdig komt te overlij
den, doen meteen verhalen over die persoon de ronde in de media
en onder het grote publiek. Zo ook over Mahieu. Een bericht in de
Java-Bode van dinsdag 3 februari 1903 luidde: 'De bekende heer
Mahieu, stichter van den eersten Stamboel-groep op lava is den 24
januari j.l. te Boemiajoe in de afdeling Brebes na een kortstondige
ziekte overleden.' Maar was hij wel de oprichter van de eerste
Stamboelgroep op lava?
Persoonlijkheid
Wat weten we van Mahieu? Indische kunstcriticus Otto Knaap
(1866-1917) schreef twee intrigerende artikelen over Mahieu.
Omstreeks 1900 had Knaap in Batavia Auguste Mahieu leren ken-
18 moesson
