30 procent van de vrouwensterfte in Indonesië
Ai het gevolg van abortus
DOOR YGERNE TEN BRINKE o ILLUSTRATIE SUZETTE HUWAE
Sinds 1970 voert Indonesië een actief
geboortebeperkingsbeleid. Als je de cam
pagneposters en vlaggen langs de weg
mag geloven zijn twee kinderen genoeg.
Om dit streven te stimuleren, geeft de
Indonesische regering voorlichting aan
pasgetrouwde stellen over anticonceptie.
Ook krijgen echtparen makkelijk toegang
tot voorbehoedsmiddelen. Jongeren daar
entegen, hebben nauwelijks toegang tot
deze middelen. Ongewenste zwanger
schappen en onveilige abortussen zijn het
gevolg.
Realiteit
Volgens een artikel in het opinieblad
Tempo worden er in Indonesië per jaar
zeker 2,1 miljoen abortussen gepleegd.
Vaak kost zo'n abortus niet alleen de foetus,
maar ook de moeder het leven. Tempo krabt
zich achter de oren: 'Is het niet eens tijd voor
de legalisering van veilige abortus?'
'Babylijkjes en overblijfselen van foetus
sen worden in sloten, rivieren en op vuil
nisbelten gedumpt,' zegt Dr. Muhadjir
Darwin. Darwin, demograaf aan de
Gadjah Mada universiteit in Yogyakarta,
onthulde in het demografisch tijdschrift
Populasi dat er twaalf babylijkjes gevon
den waren in Warakas, Jakarta. De lijkjes
waren het resultaat van abortus.
Na het bekend worden van dit nieuws in
1997 liepen de emoties in de Indonesische
pers hoog op. De opiniepagina's waren
gevuld met discussies over abortus. Horror
was het, een tragedie voor de mensheid,
zelfs dieren vermoorden hun eigen kinde
ren niet. Ook geestelijke leiders, ulama's,
bleven niet onberoerd en reageerden fel
met 'God heeft het verboden'. De medici
daarentegen namen een wat pragmati
scher standpunt in en zeiden: 'Privé ben ik
niet voor. Maar als ik de abortus niet uit
voer, dan gebeurt het elders onveilig'.
Hoewel abortus in Indonesië niet toege
staan is, is het een realiteit van alledag.
Medisch ingrijpen
Merkwaardig genoeg rept de Indonesische
wetgeving niet over abortus. Wel is er
sprake van 'bepaalde medische maatrege
len'. Medisch ingrijpen is alleen toegestaan
als het leven van de moeder gevaar loopt.
In de praktijk komen vrouwen en jonge
meisjes vaak niet in aanmerking voor
abortus. Ze hebben geen geldige reden,
geen geld, of de foetus is al te groot.
Abortus is in hun geval strafbaar. De art
sen die de abortus uitvoeren, begeven zich
eveneens op glad ijs. Daarom weigeren de
meeste artsen de vrucht af te drijven. De
enige uitweg die de vrouwen dan nog
zien, is een traditionele arts, of dukun. Die
wil het wél doen. De methodes die deze
dukun hanteren, zijn verschillend: druk
ken, kruidendrankjes, pillen of capsules.
Soms gaan ze met een instrument in de
baarmoeder. Het op de buik drukken kan
bloedingen veroorzaken en kan de orga
nen in het lichaam kapot maken. Pillen en
capsules kunnen overgeven, vergiftiging,
en kapotte nieren tot gevolg hebben. In
het ergste geval sterft de patiënt. De ex-
voorzitter van het Verbond van Indone
sische Artsen, Kartono Mohamad, stelt dat
30 procent van de vrouwensterfte in
Indonesië het gevolg is van onveilige
abortus. Het is volgens hem dan ook van
levensbelang dat de abortuswetgeving in
Indonesië wordt aangepast.
Politici, ulama's en burgers voeren verhit
te discussies over abortus en de grenzen
van het menselijk bestaan. Om de geboor
tecijfers niet te hoog op te laten lopen
moedigt de overheid het gebruik van anti
conceptiemiddelen aan. Abortus is een
middel om ongewenste baby's niet te
laten komen. Echter, de overheid staat wel
achter anticonceptie maar niet achter
abortus. Waarom het een wel, maar het
andere niet?
Conceptie
Het antwoord op deze vraag zit in de ter
men anticonceptie en conceptie. De vraag
dient zich namelijk aan wanneer de foe
tus in de buik van de moeder de status
van een mens heeft. Dit exacte tijdstip is
buitengewoon belangrijk om te weten.
Indien de foetus al een mens is, zou abor
tus moord betekenen. De discussie over
die wetgeving is grofweg onder te verde
len in drie kampen. De pro-life groep de
pro-choice groep en progressieve ulama's
en artsen.
De pro-life groep bestaat uit conservatieve
ulama's en hoge ambtenaren. Zij zien
abortus als moord, omdat het recht van
een kind om te leven wordt teniet gedaan.
Een teken van onbeschaafdheid.
Daarnaast is het in strijd met de wet en
het geloof, dus crimineel en zondig. Het
islamitische blad Al-Muslimun besteedt
ruimschoots aandacht aan de discussie
tussen islamitische geleerden over abor
tus. Zo meent de islamitische rechtsge
leerde al-Ustadz Umar Hubaes dat het
aborteren van een foetus die nog geen
vier maanden oud is, niet mag worden
toegestaan. Voor hem begint het leven
van een mens zodra het zaad van de man
en de eicel van de vrouw samenkomen,
want dan ontstaat zwangerschap en
draagt de vrouw nieuw leven in zich. Het
weghalen van een vier maanden oude
foetus, dat wil zeggen een kind dat al
februari 2004
35
