Schrijven is Putu Wijaya's passie. Hij gebruikt alle mogelijke
schrijfvormen om zijn verhaal over te brengen. 'Ik schrijf, omdat ik
een boodschap heb. Doordat Indonesiërs het Westen zijn gaan
vereren, vergaten ze hun eigen tradities. Eigenlijk willen mensen
gewoon gelukkig zijn en zich veilig voelen'. 'Er moet een revolusi
berfikir komen, een revolutie van de geest,' vertelt hij gedreven.
Kunstenaars zijn de strijders in die revolutie. Putu Wijaya's wapen
is zijn pen. 'Ik kom uit een grote kunsttraditie, Balinese dans en
schilderkunst zijn alom bekend. Ik wil oude tradities nieuw leven
in blazen. De kern moet hetzelfde blijven. Maar we moeten eens af
van alle eeuwenoude regeltjes. Tradities moeten opnieuw geïnter
preteerd worden, aangepast aan de omstandigheden. Typisch
Indonesische ideeën zoals gotong royong (elkaar helpen) moeten
weer opnieuw waarde krijgen. Ik hoop de dag nog mee te maken
dat Indonesië weer één is.'
Putu Wijaya is een performer. Hij vertelt moeiteloos zonder aante
keningen of spiekbriefje een verhaal. Uit het hoofd rakelt hij de
mooiste zinnen op. Hij doet het op zo'n manier dat het je als toe
schouwer niet duidelijk is of hij een al bestaand verhaal vertelt of
ter plekke een nieuwe bedenkt. In de Indonesische traditie maakt
Putu, zoals de Indonesische dichter Rendra, van een boekvoor-
dracht een evenement, een schouwspel dat het publiek meevoert
naar een andere wereld. Het verhaal zit in hem. 'In feite vormen
mijn verhalen samen één groot verhaal. Het verhaal van mijn
leven. Het verhaal, dat ben ik.'
Voor Putu Wijaya is schrijven een soort van meditatie: 'Ik weet van
te voren vaak niet wat ik ga schrijven, het overkomt me gewoon.
Soms schrik ik zelf van de dingen die ik op papier zet! Door ieder
verhaal leer ik mezelf beter kennen. Schrijven is een confrontatie
april 2004
35
