'Schrijven is een confrontatie met mijzelf
mand mee voor het hoofd. Tijdens de Orde Baru
was het moeilijk om je als schrijver in
Indonesië te bewegen. Ik wil geen partij kiezen.'
Putu's werk wordt vaak omschreven als
magisch realistisch en surrealistisch. De kri
tiek op de Indonesische maatschappij ligt in
het surrealisme en magisch realisme verbor
gen. Zijn theaterstukken en verhalen zijn,
zoals hij het zelf noemt, een soort 'mentale
terreur'. Deze 'mentale terreur' moet zijn toe
schouwers of lezers shockeren en in verwar
ring achterlaten.
Die verwarring was goed te zien toen de ver
filming van Putu Wijaya's roman Telegram
twee jaar geleden te zien was op het
Rotterdams Film Festival. Het verhaal, over
een Balinese journalist in Jakarta die het tele
gram met het overlijdensbericht van zijn moe
der niet opent en vlucht in leugens, werd niet
door iedereen begrepen. 'Waarom opent hij
het telegram niet?' vraagt een journalist van
Het Parool zich af. Het NRC Handelsblad stelt
dat een Westerse kijker zonder kennis van de
uitgebreide uitvaartrituelen op Bali, niet zal
snappen waarom de hoofdpersoon zich zo
gedraagt. Die verwarring heeft weinig te
maken met een gebrek aan culturele kennis.
Het is de mentale terreur van Putu Wijaya en
zijn toeschouwers blijven verward achter.
met jezelf. Door me met mijzelf te confronteren hoop ik dat mijn
lezers indirect ook met zichzelf geconfronteerd worden. Ik hoop
dat door mijn verhalen ook anderen over zichzelf gaan nadenken.
Maar ik besef heel goed dat mijn boodschap niet bij iedereen aan
komt. Dat maakt niet uit. Mensen hebben het recht om me niet te
begrijpen. Al bereik ik maar een of twee mensen, dat is genoeg om
ermee door te gaan.'
Putu Wijaya's werk gaat vaak over de hardheid van het bestaan in
Indonesië. Toch is hij nog nooit gecensureerd: 'Tijdens de Orde Baru
heb ik nooit zo'n last gehad van de censuur. Ik zag die niet als een
belemmering. Censuur dwingt je juist creatief te zijn. Je moet op zoek
naar andere wegen om je verhaal te vertellen.' Hij schuwt taboes
niet. Onderwerpen zoals armoede en prostitutie komen veel in zijn
werk voor. Hij spreekt nooit direct de staat aan en pakt zijn bood
schap goed in. 'Sommigen noemen me een schijterd, maar ik wil
gewoon altijd kunnen schrijven. Ik wil wél schrijven, maar niet opge
pakt worden. Ik wil koste wat het kost door blijven werken. Dat is
mijn motto. In mijn verhalen hebben de daders nooit een identiteit.
Dat doe ik zodat iedereen mijn verhalen kan lezen. Je stoot er zo nie-
Jangan pikirkan yang buruk
Jangan pikirkan yang buruk, cukup hidup ini saja
yang terpuruk, pikirkan yang indah, mimpipun boleh,
agar kita bertahan dan mampu mengubah
Denk niet aan het slechte
Denk niet aan het slechte, dit leven is al
ellendig genoeg, denk aan wat mooi is, droom ervan,
zodat je stand houdt en in staat bent het te veranderen
Najib pembantu
Ibunya pembantu, neneknya pembantu, ia tidak
inging nanti anaknya juga jadi pembantu, karena itu, ia banting
stir tukar kerjaan menjadi seorang pelacur
Het lot van de werkster
Haar moeder was een werkster, haar oma was een werkster,
zij wilde niet dat haar kinderen ook werkster werden,
daarom gooide ze het roer om
en werd een hoer
