Met een wagon vol boeken door Java
In het begin van dejaren vijftig reed de boekentrein over Java. Met een
wagon vol boeken trok Klaas Jan Bas over het eiland. In het treinstel
verkocht hij boeken van Indonesische schrijvers. Willy Bakker-Bas ver
telt over dit bijzondere idee van haar vader.
De boekentrein
De officiële opening van de kereta buku in september 1951 trok veel be
kijks. Hoewel er 500 mensen waren uitgenodigd om de opening van de
boekentrein in het station aan het Koningsplein bij te wonen, kwamen
er wel 1000 mensen op de feestelijkheden af. Mevrouw Hatta (Hatta
was de eerste vice-president van Indonesië) opende de rijdende boe
kenwinkel. De opening van de trein was groot nieuws, het haalde het
bioscoopjournaal in Indonesië. Zelfs Het Parool in Nederland berichtte
over de opening.
Ondersteuning
Het idee om een boekentrein te beginnen kwam van mijn vader, Klaas
Jan Bas. Sinds 1947 was hij directeur van Yayasan Pembangunan, een
Nederlands-Indonesische stichting die boeken en tijdschriften uitgaf
in het Nederlands en in het Indonesisch. Deze stichting had als doel
Indonesische schrijvers en dichters waar mogelijk te ondersteunen. Zo
gaven ze werk uit van nog onbekende, maar talentvolle Indonesische
schrijvers en maakten ze weer andere Indonesiërs bekend met het
boeken- en uitgeefvak. Na de politionele acties stapten de Nederlandse
bestuursleden op en stond de stichting geheel onder Indonesisch
bestuur met mijn vader als directeur.
Na het openen van boekwinkels in Solo, Yogyakarta en Jakarta kwam
mijn vader op het idee om een boekentrein te beginnen. Op die manier
konden de boeken in kleinere plaatsen waar geen boekhandels waren,
maar wel een station, ook gelezen worden. Na overleg met de directeur
van de spoorwegen kreeg de stichting beschikking over twee wagons.
Eén wagon was de boekhandel, de andere was voor het personeel om
in te overnachten. De coupe's werden ingericht door een binnenhuis
architect.
Veel bekijks
De trein volgde eerst de noord-route over het eiland: Jakarta - Cirebon
-Tegal - Semarang - Surabaya - Jember - Banyuwangi. Vanaf Banyu-
wangi ging de trein via de zuidroute weer terug naar Jakarta: Malang
- Blitar - Solo - Yogyakarta- Bandung - Jakarta. Op die manier kon de
trein alle stations op Java aandoen.
Bij ieder station werden de twee wagons afgekoppeld en voor een
paar dagen op een zijspoor gezet. Verkopers uit de buurt zetten hun
kraampjes dan rondom de trein, omdat deze altijd veel mensen trok. Je
kon daar als verkoper goede zaken doen.
Het personeel van de trein huurde een paar mannen met een grote
moesson
