Prima Ballerina Mascha Stom:
Vanaf haar dertiende soleerde de Indische Mascha Stom bij diverse balletgezelschappen.
Ze stond aan de wieg van de Nederlandse dansgeschiedenis. Gerard Mosterd bezocht de
internationale diva.
JOR GERARD MOSTERD O FOTOGRAFIE ARMANDO ELLO
'Ik dans altijd'
Voordat ik Mascha Stom (Bandoeng, 1926) bel voor
een afspraak, bekijk ik in haar biografie haar foto's
uit het verleden. Een exotisch uitziende vrouw,
prachtig gezicht, met een sierlijke uitstra
ling, gezegend met een geproportioneerde
fysiek vol lijnenspel - volgens mij een echte
Indische schoonheid, zelfs met perfect ge
vormde 'hoge-wreef-voeten' voor ballet.
Ik bezoek haar en haar man, de Canadese
industriebaron Sam Burnstein, in hun ap
partement in Amsterdam. Tien jaar geleden
zijn ze vanuit Canada hierheen verhuisd. Vanuit
haar sofa begint Mascha gracieus en op theatrale
manier te vertellen over haar bewogen levensgeschie
denis. Naast haar glas wijn staat een schaaltje kroepoek.
In ons inleidend gesprek bespreken we onze gemeenschappelijke
interesse voor onze Indische achtergrond en het blijkt dat we beiden in
geheel verschillende tijden dezelfde dansvakopleiding hebben geno
ten: het Koninklijk Conservatorium in Den Haag.
'Mijn ogen waren gericht op het klassieke ballet,'zegt ze,'en in dat
nette instituut kreeg ik moderne dans te zien.'
Ze wilde het niet, zocht verder naar een voor haar geschiktere oplei
ding en vond die bij pedagoge en danseres Darja Collin; de muze van
scheepsarts en dichter Slauerhoff.
Pionier
Afgelopen jaar verscheen de biografie van de inmiddels 78-jarige
Mascha Stom, één van Nederlands eerste klassieke sterballerina's. Een
talent dat zich op het juiste moment aandiende. Het boek Mascha
Stom, prima ballerina, geschreven door Yoka van Brummelen, vult voor
een deel een leegte op; er is namelijk weinig geschreven over deze oer
tijd van de Nederlandse dans. De Nederlandse dansgeschiedenis begon
pas echt concreet vorm te krijgen na de Tweede Wereldoorlog. Zestig
jaar geleden was er in het calvinistische Nederland
niet veel te beleven op professioneel theater-
dansgebied en zeker niet op het terrein van het
klassieke ballet. Mede daarom las ik dit boek
in één adem uit.
Vandaag de dag bezit Nederland een bloei
end en internationaal dansklimaat. In veel
steden zijn regelmatig dansvoorstellingen
te zien van grote en kleine, eigentijdse,
moderne en klassieke, buitenlandse en door
het land verspreide dansgezelschappen. Ne
derland telt acht professionele opleidingsinsti
tuten tot toneeldanser die continu afgestudeerde
dansers afleveren. Voor een zestien miljoen inwoners
tellende natie is dat buitengewoon rijkelijk bedeeld.
Deze revolutionair geprofessionaliseerde danssituatie was ondenk
baar geweest zonder de pionierende en inspirerende activiteiten van
danspersoonlijkheden als Mascha Stom. Haar naam is onlosmakelijk
verbonden aan de, helaas vaak vergeten namen van een serie onmis
bare pioniers, zoals Yvonne Georgi, Mascha ter Weeme, Pieter van der
Sloot, Karei Poons, Max Dooyes, Florrie Rodrigo en vele anderen.
Natuurtalent
Mascha Stom wordt op 12 juni 1926 geboren in Bandoeng en verhuist
negen jaar later naar Den Haag waar ze haar eerste balletlessen krijgt
van Berty Sorel. Driejaren krijgt ze balletles op de school van Darja
Collin die Mascha leert dat 'elke beweging die je maakt betekenis
moet hebben'. Wanneer ze als twaalfjarige in Iril Gadescovs school
voorstelling debuteert, wordt ze door publiek en pers onmiddellijk als
natuurtalent bejubeld. Aansluitend danst ze als soliste, vanaf haar
dertiende bij verschillende, net opgerichte dansgezelschappen zoals
het Nederlands Ballet en het Ballet van de Nederlandse Opera en later
het Ballet der Lage Landen.
moesson
