Poirrié's perikelen
Belanda hitam of niet?
Agenda
mei-juni
De boer op...
Het Kwaad uitgebeeld
New Asian in fashion
tips@moesson.com
Omdat ik vroeger gemiddeld iets lan
ger dan een jaar op dezelfde school
heb gezeten, vele woonplaatsen
heb gekend, twee gevangenissen en twee
kampen van binnen heb bekeken en als mi
litair op zo'n vierendertig detachementen
dienst heb gedaan, ben ik behept met het
ships that pass in the night-syndroom.
Eigenlijk waren het geen schepen maar hele
konvooien die met een noodgang voorbij
kwamen varen. Enerzijds had dat als nadeel
dat er nauwelijks tijd was voor langdurige
vriendschappen, anderzijds was het best
leuk omdat er veel interessante figuren
onder de 'passanten' waren. Zoals de vier
Knil-militairen, die uit de mist van mijn
verleden tevoorschijn kwamen toen me iets
ter ore kwam over de Belanda hitam. De
eerste was si Ketjekek Monjet King Kong, de
boomlange keeper van het garnizoenselftal
van Kotaradja waar ik als kind idolaat van
was; de tweede en derde heb ik meegemaakt
en gerespecteerd bij het Brencarrier peloton
van de ondersteuningscompagnie 10e ba
taljon Gadja Merah te Zuid-Sumatra; en de
vierde was een korporaal van het infante-rie
bataljon LinkerHalf 21 te Solo, die me eens
de stuipen op het lijf heeft gejaagd. Ze wa
ren alle vier donker en stonden hun manne
tje, maar ik wil het in de eerste plaats over
de laatste hebben: brigadier Elizabeth.
Pa sprak altijd lovend over deze 'Afrikaan-
der' van het bevoorradingscomplex Lodjiwe-
tan vlakbij ons huis, maar ik had het niet
zo op hem. Die man schopte je al van het
terrein af als hij de vorm van een katapult
in je broekzak zag zitten. En als je hem voor
de gek probeerde te houden kwam je van
een héél koude kermis thuis. Toen ik op een
avond home alone was en in pa's voetsporen
wilde treden door me in zijn uniform, com
pleet met pet, bokkentuig en pistool voor
ons huis als onderluitenant voor te doen,
was het Elizabeth die me ontmaskerde.
Anders dan een paar ondergeschikte militai
ren, die me in het duister voor pa aanzagen
en 'model' salueerden, herkende hij me
meteen als het 'broodmagere, uit z'n krach
ten gegroeide rotjoch dat de kluit probeerde
te belazeren'. Hij was des duivels. Terwijl hij
een enorme zwarte wijsvinger dreigend voor
m'n neus hield, kafferde hij me in vloeiend
Nederlands zó verschrikkelijk uit dat ik het
bijna in m'n broek deed van angst. Dat kon
zelfs een doorgewinterde Hollandse kolo
niaal hem niet verbeteren. Daarom weet ik
welhaast zeker dat de strijdbare brigadier
Elizabeth zijn roots in Afrika had en van
een vrijgevochten Belanda hitam afstamde.
Over de roots van King Kong durf ik niks te
zeggen, hem kende ik alleen van 'aanzien',
toen ik nog erg jong was. Maar van die twee
donkere Rode Olifanten ben ik weer vrij
zeker omdat de ene Bonimbi heette, wat
volgens mij een Afrikaanse naam is. Onder
intimi stond hij bekend als Bosambo; de
'Schrik van de Jungle'. En dat was zelfs een
Afrikaanse koning, al was het dan van de
film. Maar hoe dan ook, die vier mannen
behoren tot de interessante figuren die lang
geleden voorbij kwamen varen en soms als
schimmen uit de mist opduiken, om na een
poosje weer te verdwijnen.
Om misverstanden te voorkomen: in het
vooroorlogse Knil heette een korporaal
'brigadier' of'brigges'. Elizabeth was dus
geen brigadegeneraal, maar hij was wel veel
gevaarlijker.
Jack Poirrié groeide
op in Batoeradja en
woont sinds 1951
in Nederland. Elke
maand schrijft Jack
Poirrié in Moesson
over zijn perikelen.
Holland en omvat zo'n veertig exposities,
waaronder die van Jan Banning.
De expositie in het stadhuis van Haarlem is gratis
en is op werkdagen open van 9.00 tot 17.00 uur.
Het festival in Naarden vindt plaats van 15 mei tot
en met 12 juni. Voor 12,- kun je een strippenkaart
kopen waarmee je toegang hebt tot alle exposities. Kijk
voor meer informatie op www.fotofestivalnaarden.ni of
bel naar 0299-63 16 34.
Van de onlangs overleden, op Java geboren
Anton Heyboer is tot 12 juni een expositie
te zien in Het Slot Zeist. Hij was een van de
bekendste Nederlandse kunstenaars, en
woonde samen met zijn vijf'bruiden' in
het Noord-Hollandse Den lip. De tentoon
stelling gaat vooral over het latere werk
van Anton Heyboer, maar er zullen ook
enkele werken uit vroegere periodes te
zien zijn. De 125 werken die op de exposi
tie hangen, zijn allemaal afkomstig uit de
collectie van de zussen Trees van Kleef en
Willy Nijman-van Kleef. Ter gelegenheid
van deze expositie wordt een catalogus
uitgebracht met commentaar van Heyboer
zelf. Dit boek is opgedragen aan zijn
vrouwen.
Gegevens: tot en met 12 juni in Het Slot Zeist in
Zeist de tentoonstelling Anton Heyboer te zien. Bel
voor meer informatie naar 030 - 692 17 04 of mail
naar slot@zeist.nl.
In het tropenmuseum is tot 12 september
de tentoonstelling Het Kwaad - All about
Evil te zien. Hierin wordt uitgebeeld
hoe mensen uit alle tijden en culturen
omgaan met en gestalte geven aan 'Het
Kwaad'. Op zaterdag 14 mei zijn de achter
liggende verhalen bij de tentoonstelling
te horen. Conservator Paul Faber vertelt
over de verschillende voorwerpen en hun
kwaadaardige karakter.
Kijk voor meer informatie op www.tropenmuseum.
nl of bel 020 - 568 82 15. Het Tropenmuseum zit op
Linnaeusstraat 2 in Amsterdam.
In het kader van hun nieuwe thema New
Asian zal in restaurant Kantjil en de Tijger
van 3 april tot 21 mei een tentoonstelling
van fotograaf Gerard Wessel te zien zijn. Zijn
tentoonstelling zal onder andere bestaan uit
mei 2005 27
