n.1
Israels: 'Ik heb het hier erg
eenzaam. Wat zou ik het prettig
vinden U spoedig weer te zien!'
/Ja- Ay/—-
a
A— A'"A
&+W A*
/t (é.Tïï ly <&<>-./<- o/"
/J fit* &rtf C<-< flu 'U dfefL+t /'t$*i.
fibf. t* fiiCt A1"> iky fetsucP. rjAi/Ut-f'AA t>M< 'it sl/iff/feUu
site i/( &cU tit? w*-/ /-it-/ fey Ciyc^y .-**e&*s
Wt* /Uet (<'Cik tf Cc,< fa-ctyf i* fe
i/(iLiL-7 l/l fe~(> A* /<<C £,-i-f tlnja A Cwt-A y*t< A A
•fes f J/'lfttkj Csi*t(At-+i C(- v/(u-Ct f 7*-~ Zt&n
tf-f I* C(
(y, /t-t ft,, ivci*-
v d-4**w At A* *-t fe /-i~e i
l+* t'lt.-i.t ///-if 01-*, A>,z /Afep
C< &L* '3-^' 1
fatLfUr
^"tftttsCAuj fecc-A U -&- /'ft JiC/ A( A
At, >ii-> i/ fi- in^At, Cv-f-A fei-C tt ttjfe Ct /ft*"**, Al< &- ft-1) fAtf
XflX Cvd tti/fc ye-C(( 4Cr Zy tt UU-) Ot>£A-L*/-tt*Ti*C
r^y y<* /t*,v ott- fit-/*-/2vl/&U-» feit./ Mt/b f A A-fe iCf (L-
(■■■o*. /}eu -t< tut cc*., oj tCttdt u. MMc/tte. fecit/ f*-'uofcin.
/A~t t A u tin^s k ut £ix<it* oy iAj C dti/t/A
U- tyf**' CM f/'f/' AuL t/Uzy/ff- U *tx<y U~/ rClif
..Si'-i fe ttA i'feia ,y<_^Z~Cs 6 O Ac /Lct^u,
U^cS yu H_<-z£w fl-t U-\~ x^U^r/f,
Isaac Israels wordt op 3 februari 1865 in Amsterdam geboren.
Net als zijn vader ontwikkelt hij zich tot een bekend kunstschil
der. Vanaf 1898 schildert Israels'Indische'onderwerpen.Toch
reist hij pas in 1921 voor het eerst naar Indië, waar hij onder
andere werkt voor het hof van Solo. Tijdens zijn bezoek aan
dat hof schildert hij onder andere een portret van de regerend
vorst Mangkoenagoro VII.
Op 4 oktober 1922 stapte hij aan boord van de J.P. Coen, terug
naar Holland. Israels keek met een goed gevoel terug op zijn
verblijf in Nederlands-lndië:'Mijn verblijf op Java was voor mij
zeer interessant en ik ben verheugd het land van de eeuwige
zomer nu te kennen.'
Zijn leven eindigt abrupt als hij in oktober 1934 een auto-onge
luk krijgt. Een paar dagen later, op 7 oktober, overlijdt hij.
dus ik blijf nog wat hier. Het is ergens anders weer een heel werk om er
een beetje in te komen! Maar ik heb het hier erg eenzaam. Wat zou ik
het prettig vinden U spoedig weer te zien! Laat u mij eens gauw hooren
hoe het met u gaat? Zou U niet een paar dagen hier kunnen komen? U
is erg goedhartig dat weet ik, U zou het misschien wel doen als u kon,
maar het zal wel niet goed gaan. Er zijn hier ook helemaal geen mooie
omstreken dus men moet al heel ver gaan om een of andere mooie tocht
te maken. Zie ik u dus niet hier, dan hoop ik toch dat ik U weer in Djokja
zie. Schrijft u mij een héél gauw? Met hartelijke groeten, ook aan Uw
moeder en Uw zusje
Uw Isaac Israels
De tweede brief
Hotel Slier, Solo 21 februari 1922
Beste Mejuffrouw
Wat had ik u al lang weer eens willen schrijven maar ik dacht dat ik
eerder naar Djokja zou komen want het was toch al te vervelend voor
u geweest om hier in Solo te komen. Ik hoop dat u het goed maakt, ik
hoorde dat Uw zus nogal ziek is geweest is dit zoo? Verbeeld u een paar
kennissen van mij die hier wonen willen voor een verzetje (dat heeft men
hier wel eens nodig) zaterdag naar Djokja gaan en daar wat gaan dan
sen in de sociëteit en 's avonds laat hier terug. Ze hebben mij gevraagd
mede te gaan. Komt u zaterdagavond ook in de sociëteit, al kan ik niet
dansen dan zie ik u tenminste nog eens en kan ik u nog eens spreken, ik
zou het erg aardig vinden, als dat kon. Ik hoop u dan te zien. Met mijn
hartelijke groeten, ook aan uw zus en mama.
Steeds Uw Isaac Israels
Ik ben in dien tijd naar Bali geweest. Het beviel mij daar uitstekend!
De laatste brief
Solo 26 februari 1922
Beste Mejuffrouw
Helaas het heeft niet mogen zijn. Ik kon gister niet komen - misschien
heeft u het gemerkt, als u op de Soos was - omdat mijn vriend de dokter
met wien ik zou gaan, hier door een ernstige patiënt, niet weg kon. Dan
heb ik u weer niet gezien. Helaas nogmaals kan ik deze week niet weg
hier en moet eind volgende week voor een paar weken naar Batavia ge
loof ik. Wanneer zie ik u nu? Heeft u de beschikking over een auto komt u
dan misschien toch eens even hier? Na 5 uur ben ik altijd vrij - maar het
zal u wel te lastig zijn vrees ik. Laat mij in alle geval even hooren hoe 't
met u gaat, maar wacht u er dan niet zoo lang mee, als laatst mag ik dat
vragen? Ik hoop toch dat u het goed maakt, schrijft u dan per omgaand
effetjes, groet u mama en zusje en geloof mij.
Steeds Uw Isaac Israels
En ze leefden nog lang en gelukkig?
Een paar jaar na de bootreis is Diana Veenstra getrouwd met Frits Go-
gelein. Ze heeft Isaac Israels nog een paar keer gezien, maar daarna is
het contact verwaterd. Diana:'In Indië ben ik door Israels uitgenodigd
en naar Solo geweest. Hij haalde me toen een keer af om naar de Kra
ton te gaan. In het hotel had hij het wel erg druk om zijn tekeningen
te laten zien. Ik heb Israels later ook nog in Djokja bezocht.' Haar zoon
Dolf Gogeleim'Mijn moeder heeft Israels'tekeningen met nieuwsgieri
ge interesse bekeken, maar zonder veel oog voor de kunstzinnige kant
ervan. Zij hield meer van de conservatieve schilderstrant. De 'vrije' stijl
van Israels en een aantal van zijn tijdgenoten was haar niet vertrouwd.'
Diana is in 1994 overleden.
In Museum Mesdag is tot en met 25 september de tentoonstelling 'Isaac
Israels en Raden Mas Jodjana. Een Indische vriendschap'te zien. Deze
expositie laat schilderijen zien van de kunstenaar en ook de brieven die
hij schreef aan zijn 'Indische liefde' Diana Veenstra.
Museum Mesdag, Laan van Meerdervoort 7 F, Den Haag, 070-362 14 34
www.museummesdag.nl. Open van dinsdag tot en met zondag
van 13.00 uur tot 17.00 uur.
Met dank aan A.J.F. Gogelein.
juli 2005 21
