Art deco op Bali
wmmÊÊmmm
uit de kunst o door Frans Leidelmeijer
Art deco op Bali is de titel van de tentoonstelling die u beslist gezien
moet hebben. Plaats van handeling: het wat verscholen museum
Nusantara in Delft. Het enige museum in Nederland dat uitsluitend
gewijd is aan de cultuur van Indonesië.
Frans Leidelmeijer
bespreekt iedere maand een kunst
object dat ontstaan is uit Europese en
Indische kruisbestuiving.
Wat u te zien krijgt zijn voornamelijk houten
beelden in een gestileerde art deco stijl van
Balinese houtsnijders en beeldhouwers uit
de jaren 1930-1955. In tegenstelling tot het
westen, waar de Tweede Wereldoorlog een
stijlbreuk teweeg bracht, pikten de Baline
zen de art deco stijl na de oorlog weer op.
Het resultaat zijn prachtige beelden van
vrouwelijke naakten, danseressen, dansers,
liefdesparen, priesters en dierfiguren. En
dan te bedenken dat deze beeldhouwers, in
tegenstelling tot hun westerse collega's, geen
kunstopleiding hebben genoten. Ze hadden
het gewoon in hun vingers!
Schilders als Le Mayeur de Merpres, Hofker,
Theo Meier, maar vooral Walter Spies en
Rudolf Bonnet hebben het werk van de Bali
nese kunstenaars stilistisch beïnvloed. In het
kielzog van deze schilders kwamen schrijvers,
filmers, musici en antropologen naar dit on
bedorven paradijs. Zij hebben ervoor gezorgd
dat Bali onder de aandacht kwam van een
internationaal publiek, waardoor een stroom
van elitetoeristen naar het eiland kwam. Voor
hen werden tekeningen en beelden gemaakt
om als souvenir mee naar huis te nemen. Om
de kwaliteit van deze kunstzinnige souvenirs
te bewaken werd de kunstenaarsvereniging
Pita Maha opgericht, waarvan veel kunste
naars lid waren. Ook na beëindiging van
deze vereniging in 1942 werd volgens hun
kwaliteitsnormen gewerkt.
Om een beeld te schetsen van de opkomst
van het toerisme in de jaren dertig heb ik als
samensteller van de tentoonstelling affiches,
folders en drukwerk tentoongesteld die Bali
als vakantiebestemming promoten, maar ook
schilderijen van bovengenoemde schilders
en hun leerlingen. Daarnaast enkele beelden
van Nederlandse beeldhouwers uit dezelfde
periode om de raakvlakken met het werk van
hun Balinese collega's te tonen. Verder een
enkel 'balinees' beeld van een buitenlandse
keramische firma, als bewijs dat Bali inter
nationaal hot was. Hoe presenteer je nu zo'n
tentoonstelling. Direct kwam in mij op om de
kleur groen toe te passen, als verwijzing naar
Bali's vegetatie. En de vloer moest roodbruin
worden, refererend aan de vruchtbare grond.
Die ideeën heeft Rinus van Huyksloot, de
vormgever van het museum subliem ver
werkt in zijn concept. Samen met hem, Pim
Westerkamp - conservator van het museum
- en de technische medewerkers is er een
tentoonstelling tot stand gekomen die gezien
mag worden. Het resultaat is een lust voor
het oog. Dat bewijzen ook de lovende reacties
in het gastenboek.
Art Deco op Bali nog tot en met 8 januari 2006 in
Museum Nusantara, Sint Agathaplein 4-5
2611 HR Delft Telefoonnummer 015 - 260 23 58
www.museumnusantara.nl
Lezing 2 oktober, 12.00 uur door Frans Leidelmeijer
over Art deco op Bali
6 november vraaggesprek met de heer Jouke
Schotel, die in de jaren '40 en '50 op Bali woonde,
als zoon van de directeur van de Nederlandsche
Handelsmaatschappij.
september 2005 15
