De hele wereld is in de ban van de vogelgriep. Vanuit Azië
verspreidt een voor de mens schadelijke variant van aviaire
influenza zich langzaam maar zeker over de hele wereld. In
donesië is samen met Vietnam het zwaarst getroffen door
de ziekte. In een paar maanden tijd overleden er in Jakarta
zeven mensen aan de gevolgen van de vogelgriep en is er
een veelvoud van mensen met het virus besmet.
De Jakartanen moeten de
schuld van de verspreiding van
de ziekte bij zichzelf zoeken
Aviaire influenza, ook wel bekend als vogelgriep, is geen nieuw ver
schijnsel in Azië. Tot een paar maanden geleden maakten maar weinig
mensen zich druk over de verspreiding van het virus. Toch waren er de
afgelopen vijfjaar regelmatig uitbraken van vogelgriep. In 2000 bij
voorbeeld, was er een uitbraak van het virus op een pluimveehouderij
in Vietnam. Een aantal kippen op deze pluimveehouderij was besmet
met de dodelijke HsNi-variant van het virus. Wetenschappers waar
schuwden Vietnam en de omliggende landen voor de gevaren van het
virus, maar geen enkel land nam de dreiging serieus. De ziekte kwam
alleen op kleine schaal voor en was bovendien niet schadelijk voor
mensen. Een misvatting vonden veel wetenschappers. Het was waar
dat de meeste gevallen van vogelgriep kleinschalig en in afgelegen
agrarische gebieden waren, maar daarom was de ziekte niet minder
gevaarlijk. In de jaren na de ontdekking van de HsNi-variant ontwik
kelde deze variant zich tot een ziekte die niet alleen van dier op dier
overdraagbaar is, maar ook van dier op mens. Volgens wetenschappers
was het niet zo zeer de vraag of de vogelgriep zich zou verspreiden,
maar meer wanneer deze zich zou verspreiden.
Maar hoe komt de vogelgriep dan in Jakarta terecht? De ziekte kwam
toch alleen maar voor in rurale gebieden en bij pluimveehouderijen?
De meeste andere gevallen van vogelpest in de wereld die bekend
zijn waren op het platteland. De uitbraak in Kazachstan was bij het
dorpje Novosibirsk, in Roemenië werden besmette eenden gevonden
bij een dorp in de Donaudelta en in het noordwesten van Turkije zijn
tweeduizend kalkoenen gestorven aan het virus, maar dat was slechts
in één geïsoleerd bedrijf. Kan het virus naar Jakarta zijn gebracht door
trekvogels? Klinkt logisch, maartoch is het onwaarschijnlijk.Trekvogels
overnachten of rusten nooit in of in de buurt van een metropool als
Jakarta. Te veel mensen, te weinig ruimte en bovenal geen water. Wan
neer trekvogels een tussenstop maken, hét moment om andere dieren
te besmetten, doen ze dat vooral in afgelegen gebieden met veel na
tuur. Dat er zoveel mensen in Jakarta besmet zijn door een uitwerpsel
van een toevallig overvliegende vogel is niet waarschijnlijk.
De Jakartanen moeten de schuld van de verspreiding van het vogel
griepvirus vooral bij zichzelf zoeken. In ontwikkelingslanden houden
veel mensen wilde dieren als huisdieren of jagen ze op wilde dieren
voor de verkoop. Zo ook in Indonesië. Op deze manier komen besmette
vogels, die normaal gesproken nooit de stad binnen zouden komen,
de stad in. Jakarta heeft enkele grote vogelmarkten en wildmarkten,
zowel legaal als illegaal, waar wild pluimvee wordt verhandeld. Boven
dien zijn er veel mensen die vogels uit het wild als huisdier houden. En
één vogel in een kooi in de grote stad kan veel meer mensen besmet
ten dan duizenden vogels op een kluitje op een pluimveehouderij
ergens ver weg op het platteland. En een overheid kan veemarkten en
pluimveehouderijen sluiten. Maar de wildjacht en illegale wildmarkten
zijn in Indonesië moeilijker te controleren.
Wat dóet de Indonesische overheid eigenlijk om het dodelijke virus
in te dammen? Is er in Indonesië iets als een ophokplicht? Worden
besmette vogels en de vogels in hun directe omgeving geruimd wan
neer de diagnose vogelgriep is gesteld? Het lijkt erop dat terwijl heel
de wereld zich voorbereidt op de komst van de vogelgriep en alles in
het werk stelt om verdere verspreiding van het virus te voorkomen,
Indonesië verder fladdert alsof er niets aan de hand is. De ogen van de
wereld zijn op Indonesië gericht. Landen over de hele wereld hou
den de ontwikkelingen in Indonesië nauwlettend in de gaten. Iedere
vogelgriepdode in Jakarta is wereldnieuws behalve in Jakarta zelf. Een
blik in de Indonesische kranten doet vermoeden dat de vogelgriep een
bijzaak is, iets wat wel weer overwaait. Een wandeling op de markten
van Jakarta laat een heel ander beeld zien. Bij de kramen van kippen-
verkopers is het akelig rustig. Het zijn moeilijke dagen voor pluimvee
handelaren.
De Indonesische overheid doet graag voorkomen dat er niets aan
de hand is. Door het probleem te bagatelliseren hoopt Indonesië de
gemoederen rustig te houden. Op 19 september leek het erop dat de
moesson
