In 1993 publiceerde Pans Schomper met Indië vaar
wel zijn oorlogsherinneringen. Sinds enkele jaren
roept hij dat 'de cirkel rond is'. Maar na een reeks
herdrukken, vertalingen en een vervolg op Indië
vaarwel, verscheen dit jaar toch weer een Japanse
vertaling. Moesson zocht Pans op in Spanje.
Pansjo neemt het leven zoals het komt:
DOOR GEERT ONNO PRINS FOTOGRAF ARMANDO ELLO
zonder kassian'
Fotograaf Armando en ik vliegen voor negentien euro achtennegen
tig naar Girona voor een interview met Pansjo, zoals hij in zijn derde
vaderland Spanje genoemd wordt. Hij heeft hier, in de schaduw van
de Pyreneeën, ruim veertig jaar geleden een stuk grond gekocht.'Een
goede investering.'
Hij leeft zoals hij autorijdt. Nadat Pans ons van het vliegveld heeft
opgehaald, scheurt hij als een maniak door Noordoost-Spanje, om
ons in 24 uur tijd de mooiste plekjes te laten zien. Als een voorbeeldig
gastheer houdt hij ondertussen het gesprek levendig, terwijl wij uit
sluitend aandacht kunnen opbrengen voor de voorligger; Pans mindert
namelijk alleen vaart als het echt niet anders kan.
Pans Schomper (Batavia, 1926) maakt een doortastende en tegelij
kertijd onbezorgde indruk. Niks geen diepzinnige analyses of breed
sprakige bespiegelingen. De 79-jarige levensgenieter gaat al zijn hele
leven recht op zijn doel af. Het contrast tussen zijn verschijning en zijn
vertelkunst is groot.
'Ik kreeg de voornaam Frans die later in de roepnaam Pans veranderde
omdat de "inlanders"de letter F niet goed konden uitspreken. Het ging van
sinjo Prans naar Pans en is altijd zo gebleven'(Indië vaarwel, pagina g)
Auto rijden heeft hij voor de oorlog in Indië geleerd, van Enoh, de
chauffeur van het hotel van zijn vader.
Pans:'Enoh is een van de dierbaarste personen uit mijn leven. Hij was
december 2005 47
