Verwonde schoonheid
MOLENBEEKSTRAAT
!i ERNSTJANSZ
estafettecolumn
Maya Sutedja-Liem
Soundtrack van een jeugd
De nieuwe cd van Ernst Jansz, Molenbeekstraat, is niet
alleen de soundtrack van het gelijknamige boek dat in
september verschijnt, maar zal zeker ook gezien worden
als de soundtrack van zijn jeugd. Jansz werd er geboren
en woonde tot zijn 2iste in het ouderlijk huis in de Am
sterdamse Rivierenbuurt. Die periode staat centraal op
het album waaraan Jansz zo'n zes jaar werkte.
Molenbeekstraat is net als zijn voorganger De Overkant
een melancholisch album met prachtige liedjes vol zeg
gingskracht, maar toch nergens zwaar op de hand. De 14
veelal akoestische liedjes, waarin echo's van krontjong,
Bob Dylan én Bram Vermeulen doorklinken, krijgen
door de sterke begeleiding van de band nog meer
zeggingskracht. Het spel klinkt informeel, gedreven en
gepassioneerd en dat is goed te zien in de videoclip van
Molenbeekstraat, één van de twee extra's op het album.
Met de jaren is de stem van Jansz wat rafeliger gewor
den en hierdoor krijgen de liedjes de juiste portie gevoel
mee ('De ballade van Nina Bobo','Alice','Luna Luna mijn'
en het titelnummer).
Zijn teksten zijn soms poëtisch, meestal verhalend van
aard en gelukkig niet sentimenteel of pseudo-diepzin-
nig. Iets waaraan hedendaagse Nederlandstalige song
teksten nogal eens mank gaan. Alle bekende thema's
van Jansz komen voorbij: zoals de allereerste liefde,
liefdesverdriet, afscheid nemen en het verliezen van de
onschuld. Molenbeekstraat is een aansprekend, sfeervol
muzikaal verhaal waarmee Ernst Jansz dit najaar ook
de theaters ingaat. Hij zal daarbij worden begeleid door
beeldend én bewegend kunstenares Shelley Lapré en
percussionist Ted Lekatompessy. (Patrick Wouters)
De CD Molenbeekstraat is een uitgave van V2 records en
is in iedere platenzaak verkrijgbaar. De prijs van de cd
bedraagt 19,95. Later deze maand verschijnt ook het
boek Molenbeekstraat (Een liefdeslied 1948 -1970). Het
boek wordt uitgegeven door uitgeverij In de Knipscheer,
bij aanschaf van dit boek krijgt u de cd erbij. De prijs van
het boek bedraagt 28,50 en is verkrijgbaar bij iedere
boekhandel.
De theatertournee, Molenbeekstraat, een muzikaal ver
haal begint op 22 september 2006.
Meer informatie over boek, cd en theatertournee is te
vinden op www.ernstjansz.com.
kent het misschien wel: Pramoedya's verhaal over de familiegeschiedenis van
een Inlands sergeant uit de tijd van Jan Pieterszoon Coen. Het is een wonderlijk
verhaal en ik ben er persoonlijk nog altijd van onder de indruk. Volgens dit ver
haal ging die bewuste familie generatie op generatie in status achteruit, omdat
iedereen bijzonder gedienstig was. Poppi, een telg uit de elfde generatie, spande
daarbij de kroon: zonder enige gêne bood ze zichzelf aan mannen aan. De ene
keer was het aan toean Hendrik, een andere keer aan de zoon van toean Hen
drik. Ze wist het zelf niet meer, ze was telkens de tel kwijt. Een dergelijke vrouw
kon natuurlijk niet anders dan kinderen krijgen die even gedienstig zijn. Je zou
hieruit kunnen afleiden dat Pramoedya geen hoge dunk had van de inborst van
het Indonesische volk en weinig vertrouwen stelde in de toekomst die zijn volk
voortbrengt. Maar de ironie waarmee Pramoedya schreef, doet mij als lezer
vermoeden dat deze prominente schrijver zwaar overdreef.
Maar sinds kort hebben we Cantik itu Luka (Deze schoonheid is verwond) van
Eka Kurniawan, een 31-jarige schrijver uit Yogyakarta. De ernstige toon van dit
boek ontneemt je werkelijk alle illusie: als lezer geloof je dat het nu nooit meer
goed komt met Indonesië. Het verhaal gaat over de familiegeschiedenis van
Dewi Ayu, een beeldschone vrouw. Zij werd geboren uit een incestueuze relatie
tussen de Nederlander Henri Stammler en zijn half inlandse stiefzus Aneu.
Dewi Ayu werd te vondeling gelegd, toen haar ouders ervandoor gingen: naar
Nederland. Dewi groeide op als prostituee en was bijzonder populair. Alle man
nen in de stad sliepen met haar.Toen kreeg ze van verschillende mannen vier
dochters: Alamanda, Adinda, Maya Dewi en Cantik. Behalve Cantik (wat nota
bene 'schoonheid' betekent terwijl ze oerlelijk is), waren ze allemaal even beeld
schoon. Toch bleef moeder Dewi door haar buitenlandse uiterlijk de mooiste.
Om van te veel minnaars af te komen, liet ze er twee met haar eigen dochters
trouwen. Vanzelfsprekend was niemand van haar dochters gelukkig getrouwd.
Integendeel: ze werden door hun mannen mishandeld, verkracht én bedro
gen. Het boek is bezaaid met bizarre taferelen, die allemaal voorbeelden zijn
van een onevenwichtige verhouding tussen man en vrouw. Het verhaal loopt
even bizar af: alle mannen komen om, hetzij door moord of zelfmoord. Zo ook
hun nageslacht. De vier vrouwen blijven in leven, maar zonder levensvatbare
kinderen op de wereld te hebben gebracht. Nu blijkt het nageslacht van Dewi
achteraf vervloekt door een oude inlandse geest, die wrok koestert tegen Dewi's
Nederlandse grootvader,Ted Stammler, omdat deze hem zijn geliefde, zijn land
en zijn toekomst afhandig had gemaakt.
Niet de slechte afloop van dit verhaal stemt mij droevig, maar het gevoel dat
onder de jonge generatie Indonesiërs er nog altijd zijn, die geen vertrouwen
hebben in de toekomst van hun land (dat is wat dit verhaal uitstraalt). Mooie,
sterke vrouwen bij de vleet, maar ze blijken vooralsnog geen vruchtbare bodem
voor een mooie, evenwichtige toekomst! Niet iedereen legt daarbij de schuld bij
het koloniale verleden, gelukkig, toch verandert dat weinig aan het beeld van de
toekomst die zij voor zich zien. Jammer!
Maya Sutedja-Liem (Surabaya, 1957) promo
veerde in Talen en Culturen van Zuidoost Azië en
Oceanië in Leiden. Momenteel werkt ze als literair
vertaler en doet wetenschappelijk onderzoek
naar moderne Indonesische literaturen en cultu
ren. Zij geeft het stokje door aan Frederike Meijer.
