uit de kunst 6 door Frans Leidelmeijer
Tot ontzetting van de Amerikanen
lanceerden de Russen op 4 oktober
1957 een kunstmaan. Ze luidden
daarmee het begin van het ruimte
vaarttijdperk in. De lancering van
de Sputnik heeft zijn sporen nagela
ten in de Indonesische architectuur.
Frans Leidelmeijer
bespreekt iedere maand een kunst
object dat ontstaan is uit Europese en
Indische kruisbestuiving.
Apotik
Semarang
De satelliet Sputnik i - er zouden nog een
Sputnik 2 en 3 volgen - was een bol, zo groot
als een basketball, woog 84 kg en had een
diameter van 58 cm, 4 antennes en een
ingebouwde zender met een vermogen
van 1 Watt. De zender zond regelmatig een
pieptoon uit, totdat na 21 dagen de batterijen
waren uitgewerkt. Op 4januari 1958 viel de
Sputnik 1 terug naar de aarde en verbrandde
in de atmosfeer. Het Russische woord Sputnik
betekent metgezel.
De opzienba
rende gebeurtenis
maakte ook in de
jonge republiek
Indonesië grote
indruk, getuige dit
uitzonderlijk staal
tje van moderne
architectuur: de
apotheek Sputnik
in Semarang. Het
was de tijd van de
Koude Oorlog: het
kapitalisme (Amerika) tegenover het commu
nisme (Rusland). President Soekarno flirtte in
die tijd openlijk met het communisme, ging
zelfs op bezoek in Moskou en Peking, maar
kreeg ook financiële steun van Amerika.
Ik kende deze apotheek van foto's en toen ik
onlangs in Semarang was, moést ik dit maffe
gebouw dan ook met eigen ogen aanschou
wen. De apotheek is een ontwerp van de
Indonesische architect van Chinese afkomst
Oei Tjong An. De hoofdvorm van de apotheek
is amorf, typisch voor de stijl van de jaren
vijftig. Opvallend is de raket boven de ingang
met daarboven een Sputnik met vier anten
nes. Op de raket is naast het woord Sputnik
ook nog het embleem van de pharmacie aan
gegeven. De amorfe vorm van het gebouw
komt terug in het raam en het interieur. Het
is nog steeds in gebruik als apotheek en het
bijpassende interieur is intact, maar ziet er
wat onverzorgd uit. De apotheek ligt aan een
drukke straat, waar de trottoirs bezet worden
door stalletjes die onder andere heerlijke
wingko babat verkopen.
Hopelijk zal dit unieke gebouw inclusief
interieur nog heel lang behouden blijven.
Dat zal niet aan de Semarangse stichting
Kotalama - een soort plaatselijke Monumen
tenzorg - liggen, want na mijn enthousiaste
reacties zouden ze het gebouw op hun
monumentenlijst zetten.
oktober 2006
