DOORTJAAL AECKERLIN EN RICK SCHOONENBERG O FOTO'S KIT TROPENMUSEUM, AMSTERDAM
haar zusjes aan de overkant verscheen.'Niet
meer doen. Ophouden jongens', schreeuwde
ze. Het drietal klauterde behoedzaam naar
beneden.
'Het is giftig spul. De vissen gaan zo dood',
waarschuwde ze ons.'Gooi het maar voor
zichtig naar me toe', stelde ze voor.
Lodie en ik wilden meteen gevolg geven aan
haar verzoek. Ik wierp het goedje met kracht
naar de overzijde, maar de blokjes ploften net
voor het bereiken van de oever in het water.
Het hele gezelschap liet zich trakteren op een
onbedoeld schouwspel. Dagenlang ontweek
ik een confrontatie met Dini.
Aan onze lessen kwam abrupt een einde. De
broeders verlieten Poerworedjo, evenals de
vele families die inmiddels hadden vernomen
dat hun mannen in Bandoeng en Tjimahi
vast zaten. De vrouwen probeerden in de
nabijheid van de kampen bij bekenden of
lotgenoten een onderkomen te vinden. Een
aantal gezinnen vertrok naar Rowo Senang,
een tuinderdorp waar ze het overgrote deel
van de oogst aan groenten en fruit moesten
afstaan aan de Japanners. Het stikte er van de
muggen, want het plaatsje lag midden tus
sen de moerassen.
Wij bleven in Poerworedjo, omdat mijn
vader werk had bij de posterijen. Met Dini,
Lodie en andere vrienden namen we ter
afscheid een gezamenlijke maaltijd bij ons
'reskoerang', het eetstalletje waar je voor
een paar cent kleine hapjes kreeg voorge
schoteld. Maar altijd te weinig.
Al die verhuizingen vonden vlak voor het
islamitische nieuwjaar plaats. Met Idoelfitri,
aan het einde van de vastenmaand, kregen
we van onze Indonesische buren, als vanouds,
mandjes met etenswaren overhandigd. Even
leek het alsof ik in overvloed leefde...
Okki, Poerworedjo 1943
oktober 2006
Samen met Dini kreeg ik op een dag
de taak om de laatste aardap-
pelvoorraad van de broeders
te schillen. Ik jaste ze zo
dun mogelijk, zoals een
broeder het mij had
voorgedaan. Over
één knol deed ik
een paar minuten.
Maar Dini werd al
snel baldadig. Zij
bezat thuis een hele schare aan broertjes en
zusjes. Als oudste van het stel wachtte haar
nog vele karweitjes. Om tijdwinst te boeken,
besloot ze om een deel van de aardappelen in
kubusjes te snijden. 'Tjak, tjak, tjak,' ging het.
Deze dikke schillen gooide ze tussen de bran
dende houtjes van de anglo, het kookstel.
Het uiteindelijke resultaat was teleurstellend.
De 'kubusjes' en 'ovalen' vulden de pan tot
halverwege. Om een reprimande te voorko
men besloot Dini zelf het initiatief te nemen.
Ze meldde zich bij de broeder en verklaarde
zonder blikken of blozem'We zijn klaar.
Er zaten trouwens wel erg veel
rotte aardappels tussen.' De
broeder liet ons gaan zon
der de inhoud van de pan
te controleren.
Tijdens een schoon-
maakklus stuitte
ik samen met
Lodie op de mys
terieuze blokjes
permangaan in
het bezemhok.
We wisten dat het
ontsmettingsmid
del heftig reageerde
zodra het met water in
aanraking kwam. Lodie
en ik besloten er een paar
mee te nemen.
Diezelfde middag gooiden we er
één in het riviertje, vlakbij de Broeder-
rand. Het water begon meteen flink te schui
men en te klotsen. Het blokje bewoog zich
wild tussen de oeverplanten en veroorzaakte
een paarse kleur.'Tovenaars zijn wij, Lodie.
Tovenaars', riep ik enthousiast.'Ja tovenaars
zijn wij, Okki',joelde Leo.
Ik stond al klaar met het volgende blokje
tussen mijn vingers, toen Dini met twee van
Klaslokaal in Poerworedjo, ca 7938
