Niet alleen Nederlandse kunstenaars werkten graag met
het prachtige Makassaarse ebbenhout. Vanuit Celebes
kwam het ook terecht in andere Europese landen.
uit de kunst 6 door Frans Leidelmeijer
Frans Leidelmeijer
bespreekt iedere maand
een kunstobject dat ont
staan is uit Europese en
Indische kruisbestuiving.
In Nederland werd dit tropische
hardhout rond 1900 toegepast in
luxueuze art nouveau meubels,
vaak in combinatie met Europese
houtsoorten. Vanuit Nederland
werd het Makassaarse ebben naar
veel Europese landen geëxpor
teerd, maar vooral naar Parijs waar
rond 1920 zo veel vraag was naar
deze houtsoort dat het bijna syno
niem werd voor de kostbare Franse
art deco meubels. In Frankrijk werd
deze houtsoort kortweg Macassar
genoemd. Zouden ze in Frankrijk
wel weten waar dat woord vandaan
komt?
Dit slanke beeldje van een vrouwelijk naakt
met in haar rechterhand een spiegel, terwijl
ze zedig naar beneden kijkt, is gemaakt
door de Nederlandse beeldhouwer Anton
Fortuin. Het is ontstaan rond 1925 in art
deco stijl. De langgerekte, bijna gedefor
meerde vorm herinnert aan de art nouveau
of Jugendstil, een stijl ontstaan rond 1900
die gekenmerkt wordt door gestileerde en
gedeformeerde vormen.
De link met Indië is het materiaal waaruit het
beeld gesneden is. Het Makassaarse ebben
dat op Celebes en de Molukken groeit. Waar
schijnlijk werd het vanuit Makassar naar
Nederland vervoerd, vandaar die naam. Het
wordt ook wel coromandel genoemd.
Een Amsterdamse houthandelaar wiens fa
milie al generaties in die handel zat, vertelde
mij eens dat missionarissen op het eiland
Celebes de houthandel in handen hadden en
met het geld dat zij er voor kregen werden
scholen en kerken gebouwd.
Foto: Erik en Petra Hesmerg
december 2006
