Javanen in Suriname
meenschap in Suriname. Tot 1930 werken vrijwel alle Javanen
op de plantages, na 1930 - als gevolg van de crisis - worden
die plantages gesloten en gaan veel Javanen voor zichzelf ver
bouwen op door het gouvernement uitgegeven zogenoemde
grondjes. Wel komt er rond de Tweede Wereldoorlog een trek
naar de stad op gsng in verband met de bloeiende bauxiet-
verwerkingsindustrie, en later natuurlijk vanwege voor de
hand liggende redenen als werkgelegenheid en vertier. Maar
er is ook tegenstroom van ouderen naar het platteland, met
heimwee naar de Javaanse dorpen in de districten vanwege de
vertrouwde sfeer. Het district Commewijne geldt nog altijd als
het Javanendistrict per uitstek. De laatste remigratie ('mulih
nJowo') vindt plaats in 1954 per MS Langkoeas, maar de Indo
nesische regering stuurt de opvarenden naar West-Sumatra,
waar zij het stadje Tongar stichten. Djadji's noemen ze zichzelf;
de Javanen die de gemeenschappelijke lotsverbondenheid van
de contractarbeid in Suriname delen.
Op 21 mei 1890 verlaten de eerste 94 Javaanse contractarbei
ders Batavia. Na een tussenstop in Nederland komen ze op
9 augustus 1890 per stoomschip SS Koningin Emma in Suri
name aan. De meeste Javanen zijn afkomstig uit de omgeving
van Soerakarta en van oorsprong kleine landbouwers. De
migratie is een initiatief van de Nederlandse Handel Maat
schappij. De planters in Suriname willen namelijk niet langer
van de Engelsen afhankelijk zijn voor de invoer van contrac
tanten uit Brits-lndië. De 62 mannen en 32 vrouwen, waaron
der twee kinderen en een aantal minderjarigen, hebben een
vijfjarig contract getekend. Ze worden gehuisvest in barakken
en te werk gesteld op de suikerplantage Mariënburg in het
district Commewijne. Dagloon: voor mannen 60 cent en voor
vrouwen en kinderen 40 cent. Het gouvernement vindt het
experiment een succes en neemt vanaf 1894 de werving zelf
ter hand.Tussen 1890 en 1930 emigreren ruim 33.000 Javaanse
contractarbeiders naar Suriname; ze komen op zo'n 27 plan
tages terecht. Ongeveer 8.000 arbeiders keren na afloop van
hun contractperiode terug naar Java. De overige 25.000 blijven
in Suriname en vormen de basis van de huidige Javaanse ge-
mformatie? Surf eens naafrhome.wanadoo.nl/javas/
Javaanse contractarbeiders bij hun barakken
februari 2007 15
