Tempo Doeloe 6 Antiquarische boeken
schat aan Indische dingen en zaken, die je authentiek kunt noemen
en die alleen hadden kunnen worden neergeschreven in een Indo-
Europees milieu.
Van levensbelang
Een van de vondsten was een originele asal oesoel tussen zijn familie
papieren, een stamboomverklaring daterend uit het laatste oorlogs
jaar. Naar ik aanneem gaat het hier om een familielid of bekende van
de auteur, want zelf zat Victor Harms gedurende de Tweede Wereldoor
log in Nederland. Waarom is zo'n asal oesoel zo'n bijzonder document?
Welnu, in bezet Nederlands-lndië moest in april 1942 de Nederlandse
bewonersgroep worden geregistreerd met als einddoel een internering
in kampen enkele maanden later. Maar men hoefde niet de kampen
in als men een Aziatische voorouder had. En dat was natuurlijk het
overgrote deel van de Europese bevolking. Zo werd de asal oesoel een
document van levensbelang; dit teken van rassenscheiding. Als we de
asal oesoel eens beter bekijken, valt meteen op dat de naam Batavia is
veranderd in Djakarta. De jaartelling is de Japanse; 2604 in plaats van
1944. Ook de naam Algemeen Landsarchief is vervangen door Gunsei
Kanbu Kobuunsyo-Kan.
Bij twee vrouwennamen op de stamboom staat Perempoean Indonesia
(Indonesische vrouw), dus mocht de bezitter buiten de kampen blijven.
Een beladen document, dat volstrekt vergeelde papier, ondertekend
door de Japanse officier Ishiyama. Ik kan er naar blijven kijken.
De mappen van Victor Harms zitten vol met van die ogenschijnlijk
kleine bewijzen voor een heel bewogen tijdvak. Wij moeten ze blijven
verzamelen om recht te doen aan de geschiedenis, aan ons verleden.
Schreef Leo Vroman niet:'Kom vanavond met verhalen hoe de oorlog is
verdwenen. Alle malen zal ik wenen.'
28
moesson
