Tentoonstelling en boek over Indische architectuur
In het Nederlands Architectuurinstituut (NAi) in Rotterdam
wordt een overzichtstentoonstelling gehouden van 100
jaar Indische bouwkunst. Frans Leidelmeijer was speciaal
uitgenodigd voor een voorbezichtiging.
Liem Bwan Tjie: Villa Han
Tiauw Tjong (Semarang, 1932).
in de tropen
Het NAi heeft zijn zogenoemde Indische
archief bijeengebracht in de tentoonstelling
Moderniteit in de tropen over architectuur in
Nederlands-lndië. De expositie in Rotterdam
is tot stand gekomen in samenwerking met
het Pusat Dokumentasi Arsitektur (PDA) en
zal na afloop naar Jakarta verhuizen. Bij de
tentoonstelling is bovendien een uitgebreide
en verzorgde catalogus verschenen, getiteld
The past in the present, dat in elf essays ver
schillende aspecten van de Indische architec
tuur bespreekt. Onmisbaar voor liefhebbers.
De Indische architectuur beleeft zijn hoog
tepunt in de jaren twintig en dertig van de
twintigste eeuw. Onder invloed van inheemse,
Nederlandse en Amerikaanse (met name
Frank Lloyd Wright) invloeden, ontstaat een
onmiskenbaar eigen stijl. De artistieke ople
ving in de roaring twenties wordt allereerst
mogelijk gemaakt door de gunstige econo
mische tijden. Bedrijven investeren in Indië,
Hollandse vrouwen en gezinnen emigreren,
het gouvernement overweegt naar Bandoeng
te verhuizen en de behoefte aan gebouwen
neemt toe: kantoren, winkels, overheidsgebou
wen, scholen, kerken, ziekenhuizen, zwemba
den, hotels schieten uit de grond. Leidelmeijer:
'Het bijzondere deed zich voor dat architecten
die in Nederland niet opvielen, in Indië plotse
ling geweldig tot bloei kwamen. A.F.Aalbers,
beroemd van het Savoy Homann Hotel in
Bandoeng, is daar een goed voorbeeld van.'
Bevrijdend
Behalve de economische omstandigheden is
er in Nederlands-lndië veel meer ruimte. Lei
delmeijer:'De ruimte vooral moet bevrijdend
gewerkt hebben voor veel architecten. In Ne
derland was het ook toen al passen en meten
binnen de Hollandse hokjesgeest en het daad
werkelijke gebrek aan ruimte. In Indië konden
gebouwen veel meer grandeur meekrijgen.
Daarnaast waren de mensen zelf mondainer.
Indië was een ander land, met een andere
mentaliteit: minder streng, weidser, avontuur
lijker. De economische groei, de ruimte en de
mentaliteit vielen samen met de stijlperiode
van de art deco en het modernisme en dat
leverde de bijzondere bouwkunst op.'
Architect Liem Bwan Tjie is een van
Leidelmeijers favorieten.
Leidelmeijer:'Vorig jaar heb ik in Jakarta in
30 moesson
