Marinemensen van de Hr.Ms.
Tromp staan stil bij de 356 Neder
landse zeelieden die omkwamen
voor en na de Slag in de Java Zee.
Pelgrimreiziger Irma de
Ouacq op Kembang Ku
ning met het portret van
haar oom, telegrafist Jan
Brouwers die als krijgsge
vangene op het koopvaardij
schip Pulo Bras uiteindelijk
de Japanse gevangenschap
niet overleefde.
Michiel Lagaay verloor zijn vader op
15 februari 1942 toen deze als com
mandant van het schip Hr. Ms. Van
Nes werd aangevallen door Japanse
torpedo-vliegtuigen.
Joyce Edith Bleyenberg, geboren in Ma-
lang, voelde het als jong meisje onmid
dellijk toen haar vader de dood vond in
de gevechtsacties met de Japanners.
zijn die direct een fatale luchtaanval inzetten.
'Overlevenden vertelden later dat mijn vader
als laatste van het schip gesprongen was:"Ga
jij maar eerst, als commandant vertrek ik als
laatste van het schip," zei hij. Hij is nooit meer
teruggezien.' In Nederland hoorde Michiel's
grootvader op Radio Oranje in februari 1942
dat de Van Nes was ondergegaan. Maanden
lang bleef het lot van zijn vader onduidelijk
totdat zijn moeder een telegram van het
Rode Kruis ontving.
Verbondenheid
Joyce Edith Bleyenberg had geen telegram
nodig om te weten dat haar vader, marine-of
ficier Frans den Heldt, die op de gezonken Hr.
Ms. Prins van Oranje werkte, omgekomen was
tijdens het oorlogsgeweld op zee. 'Ik liep door
ons huis in Malang langs het portret van mijn
vader en plotseling barstte ik in janken uit. Ik
wist het gewoon, hij is dood. De huisjongen
greep me bij mijn nek en ik mocht het van
hem niet aan mijn moeder vertellen, want die
was doodziek van de malaria en dit nieuws
zou ze niet overleven.' De dood van haar
vader bleef jarenlang onduidelijk, totdat de
Oorlogsgravenstichting haar benaderde voor
het nieuwe Vlootmonument.
Net zoals zovele andere nabestaanden, erkent
ze het belang van de pelgrimstocht om vrede
te krijgen met het verleden. 'Iedereen hier
heeft raakvlakken en bij deze gelegenheid
komen de verhalen los. Als je hier bent, voel je
weer een verbondenheid.'
Onder de meer dan 350 Nederlandse mari
nemensen die in het oorlogsgeweld om
kwamen, bevonden zich 93 Indonesiërs die
hun leven gaven voor de verdediging van de
Nederlandse kolonie. Een Erepeloton Adel
borsten van de Indonesische Naval Academy
was dan ook aanwezig om de laatste eer te
bewijzen aan hun gevallen voorgangers.
'Als jong kind weetje eigenlijk niet wat er
gebeurt. Maar hoe ouder je bent, hoe meer
het verleden je bezig houdt. Ik ben dan ook
ontzettend dankbaar voor het nieuwe monu
ment,' zo vertelt Michiel Lagaay tijdens zijn
bezoek aan zijn geboorteplaats Surabaya.
Ook Nico Buis, vice-admiraal b.d. en tevens
president van de Oorlogsgravenstichting, er
kent het enorme belang van een aanwijsbaar
graf of naamsvermelding, te meer omdat
ook zijn schoonvader op het ereveld van
Kembang Kuning begraven ligt:'De pelgrim
reizigers die vandaag hier zijn, hebben nooit
een graf gekend. Voor hen was er op dit veld
niets. Nu is er in elk geval een naam, die ene
naam is tastbaar geworden.'
februari 2007 35
