een verwoed verzamelaar van Indonesiana.
Iedere maand bespreekt hij een juweeltje
uit zijn bijzondere Indische boekenverzame
ling. Op elke boekenplank is wel een schat
te vinden.
DOOR JOOP VAN DEN BERG O FOTOGRAFIE ARMANDO ELLO
ken vorm? - Satoe boekoe jang sampoerna sekali akan beladjar menga-
rang soerat-soerat biasa. Een boek bij uitnemendheid om eenvoudige
brieven te leeren schrijven. De vermelding Tjetakan Empat - oftewel
vierde druk - laat zien hoe populair het boek in het oude Indië was.
Wat is nou een brievenboek? Het is kort en goed een verzameling van
voorbeelden van brieven voor allerlei aangelegenheden en gebeurte
nissen in het dagelijkse leven. Voor mensen met een beperkte woor
denschat is zo'n boek een uitkomst. Zeker voor de gewone Indonesiër
waarvan er velen nog analfabeet waren. Kunnen lezen en schrijven was
voor hen iets van de hogere orde in de maatschappij. Pen en papier
waren magische hulpmiddelen in de strijd om hogerop te komen. De
vulpen was een wapen in de klassenstrijd.
In het boek van Du Mosch wordt met voorbeelden uit het dagelijks
leven ons het brievenschrijven geleerd, eerst in het Nederlands, en
daarop volgend de Maleise vertaling. Zodoende biedt het boek een
indringend beeld van het leven in Nederlands-lndië tussen de twee
wereldoorlogen. Wij leren uit de tientallen brieven wat de waarden en
normen waren in de kolonie. Ter illustratie citeer ik twee voorbeelden.
Allereerst een brief over de geboorte van een kind met een aantal
typisch Indische aanknopingspunten.
Beste..
rEerst gisterenavond ontving ik bericht van den vader van Inah, dat zij
bevallen is van een zoon. Dadelijk begaf ik mij naar haar woning, en
zag, dat moeder en kind het zeer wel maken. Aangezien haar man, Mo-
hamed, niet in staat is om brieven te schrijven, heeft hij mij verzocht dit
voor hem te doen. Beide ouders zijn zeer ingenomen met de geboorte,
vooral omdat het een zoon is. Het kind lijkt sprekend op zijn vader. Ik
zend U voorloopig slechts deze mededeeling en hoop U later uitvoeriger
te kunnen berichten.
Met vriendelijke groeten,
Uw vriend
Salidin
Salidin
Kampong Petodjo Oedik, huis No. 23.
BATAVIA CENTRUM.
Aan den heer
Said Ali bin Ambarak Alketiri,
Kaoeman PASOEROEAN.
Waarde Vriend,
Gelijk met dezen brief zend ik U een pakketje, inhoudende wat eetwa
ren, zooals ingemaakte vruchten en andere versnaperingen, die mijn
vrouw zelf bereid heeft en die Amina zeker wel zal kunnen gebruiken,
nu er reeds veertig d£n na haar bevalling voorbij zijn. Ik hoop, dat
het haar smaken ^l en indien zij er nog wat van wenscht, zal ik het
haar graag toezemlen. Laat ze mij gerust schrijven, hoe zij deze lek
kernijen vindt. IMent mijn adres. Be zal hiermede maar eindigen en
verzoek U mijn groeten aan haar over te brengen.
Wees zelf eveneens vriendelijk gegroet van Uw vriend
Said Mohammad bin Ali Aldjoefri
Said Moh. b. Ali Aldjoefri,
Kampoeng Melajoe 19, SEMARANG.
In de 472 pagina's van het Boekoe Soerat-Soerat wordt een messcherp
beeld getoond van het gewone Indische leven. In zijn directheid vaak
sterker dan in veel andere wetenschappelijke geschriften en histori
sche verhandelingen.
maart 2007
Dat na de bevalling een periode van veertig dagen
wordt aangehouden voor rituele handelingen, blijkt
duidelijk uit het volgende schrijven:
