TWEE DAGEN LATER HEEFT HET
WATER BIJNA 75 PROCENT
VAN DE STAD OVERGENOMEN
DOOR CINDY LUGTEN
FOTOGRAFIE LUCAS VAN DER GEEST
Jakarta, januari 2002 - Mijn vriend Victor, de gastheer, is trots op
zijn nieuwe huis. De renovatie heeft zijn zak met spaarcentjes heel
wat lichter gemaakt, maar het is het waard geweest. De Balinese
houten deuren, een complete fotostudio, een moderne keuken, ei
genlijk ziet alles er piekfijn uit. Zijn droomhuis is eindelijk klaar. Het
wordt gevierd met een barbecue-feest voor zijn vrienden. Het is een
warme, broeierige avond maar de wijn is lekker koud en de vrolijk
heid van de gastheer werkt aanstekelijk. Zelfs een heftige regenbui
kan de pret niet drukken. We brengen de schalen met eten snel naar
binnen en ploffen neer op de heerlijke dikke kussens in zijn huiska
mer. De muziek verdringt het geluid van de regen. 'Meer wijn Victor!',
roept Yuan. Met een dikke grijns op zijn gezicht laat Victor zich naar
de keuken sturen.
'Mensen, iedereen die vanavond in zijn eigen bed wil slapen, moet
binnen 15 minuten dit huis verlaten', zegt de gastheer, met een
ongeopende fles wijn nog in zijn handen. Iedereen wacht op de clou
van de grap, maar die komt niet. De weg voor het huis is veranderd
in een snelstromend riviertje. Een zwarte vuilniszak komt met een
rotvaart voorbij. De overbuurman staat tot boven aan zijn knieën in
het water en houdt zich stevig vast aan een boom, om te voorkomen
dat hij onderuit gaat. Iedereen grijpt naar zijn mobieltje. Het wordt
snel duidelijk dat ook in andere delen van Jakarta het water de wegen
onbegaanbaar heeft gemaakt. Voor de meeste van ons is het niet mo
gelijk om naar huis te gaan. Yuan, die niet al te ver weg woont, stelt
zijn flat beschikbaar voor overnachting.
'Ayo, Cindy!' Susi duwt mij richting haar auto, een Kijang terreinwagen.
Wij rijden voorop. Het water klotst tegen de auto. Nu maar hopen dat
de motor het niet laat afweten. Twee keer verliezen de banden hun
grip en glijden we akelig dicht langs een muur. Met staalharde zenu
wen lukt het Susi om de controle over de auto te behouden.
Levenloos
De volgende ochtend is het ons pas duidelijk hoe serieus de situatie is.
Het water heeft meer dan een kwart van de stad overspoeld. Victor is
in paniek. Het water is zijn huis binnengestroomd. Zijn zoon en de tuin
jongen hebben de meeste spullen naar boven kunnen dragen, maar
kunnen nu het huis niet uit. Het water staat bijna anderhalve meter
hoog. Beide jongens kunnen niet zwemmen, zoals zoveel mensen in
Indonesië. Na een korte pauze begint het opnieuw te regenen. Het
water blijft stijgen.
Pas twee dagen later lukt het Victor om, via de daken van andere
huizen, met behulp van een rubberbootje zijn zoon en tuinjongen te
ontzetten. Ze hebben niets kunnen redden, maar ze zijn blij dat ze
gered zijn. Een moeder en dochter in dezelfde straat hebben minder
geluk. Een week later worden hun levenloze lichamen gevonden.
Ontoereikend
Jakarta werd in 2002 van januari tot februari geteisterd door overstro
mingen. Ongeveer 80 mensen verloren daarbij hun leven. Meer dan
330.000 mensen moesten hun huis verlaten. De totale schade liep op
tot 9,9 triljoen rupiah (820 miljoen euro).
Destijds weigerde de regering de overstroming tot nationale ramp te
verklaren. Officiële hulpverlening was ontoereikend en langzaam. Eer
ste hulp, in de vorm van gaarkeukens, kleren en opvang werd groten
deels georganiseerd door vrijwilligers. Medische studenten sprongen
bij toen bekend werd dat alleen slachtoffers met een doktersverklaring
in aanmerking kwamen voor gratis medische hulp in de ziekenhuizen.
In maart 2002 ontdekte de Indonesische Consumentenbond voor Ge
zondheidszorg dat gedoneerde medicijnen voor slachtoffers verkocht
werden op de zwarte markt. Alsof dat niet erg genoeg was, besloot
het Bureau van Gezondheidszorg dezelfde maand gratis medische
hulp voor slachtoffers te staken. Volgens Sutiyoso, de gouverneur van
Jakarta, werd er teveel misbruik gemaakt van het programma.
Het gebrek aan hulp, bureaucratische onverschilligheid en schaam
teloze corruptheid leidden tot gevoelens van grote woede onder
de bevolking. Kritiek werd vooral geuit tegen Sutiyoso. Behalve zijn
april 2007 23
