'Wikipedia is geen
doel, maar
een middel'
DOOR SUNIL A. SIWPERSAD BREGTJE KNAAP gMLLUSTRATIE MELROY BISEL
Binnen korte tijd is het internet uitgegroeid tot het meest gebruikte
medium om informatie op te zoeken en uit te wisselen. De meeste
internetgebruikers weten ondertussen wel hoe je moet 'Googlen' wan
neer je ergens meer over wilt weten. Tik een zoekterm in op Google,
en tien tegen één dat je al gauw op Wikipedia belandt. Wikipedia is
een online encyclopedie in meer dan 250 talen met in totaal meer dan
6 miljoen artikelen over de meest uiteenlopende onderwerpen - en
iedere dag komen daar meer entry's bij.
Wikipedia is opgericht door de Amerikaan Jimmy 'Jimbo' Wales in 2001.
Zijn doel: een voor iedereen vrij toegankelijke encyclopedie op het
internet creëren, beschikbaar in iedere taal. Als basis voor de struc
tuur en de inhoud van deze online encyclopedie diende het Engelse
standaardwerk Encyclopedia Britannica uit 1911, omdat deze uitgave los
staat van auteursrechtelijke bescherming en dus
vrij beschikbaar is voor iedereen. Jimmy Wales
noemde zijn project Wikipedia. 'Wiki' is namelijk
de naam van het vrije softwareprogramma dat
voor Wikipedia gebruikt wordt en gebruikers in
staat stelt om zelf de inhoud aan te passen. In het
Hawaïaans betekent het tevens 'snel' - snel en voor
en door iedereen, dat was precies wat Jimmy Wales
met Wikipedia voor ogen had. Uniek aan Wikipedia
is namelijk dat de artikelen door elke bezoeker niet alleen geraadpleegd,
maar ook bewerkt kunnen worden. Wikipedia is de eerste algemene
online encyclopedie waarbij met dit concept gewerkt wordt. Duizenden
mensen uit de hele wereld, studenten, wetenschappers, experts, hob
byisten, of simpelweg mensen die het belangrijk vinden dat informatie
over een bepaald onderwerp geregistreerd wordt, dragen hun steentje
bij aan deze universele encyclopedie. Sommige van deze 'Wikipedianen'
dragen incidenteel informatie bij, anderen plaatsen dagelijks entry's over
nieuwe onderwerpen of vullen bestaande artikelen aan met actuele
informatie.
Wikipediholic
Tot die laatste groep behoort de Javaanse Revo Arka Giri Soekatno (31), ook
wel Revi genoemd. Hij is een Wikipediaan in hart en nieren. Op de 'Are you
a Wikipediholic'-test van de Engelse Wikipedia, waarbij hij vragen moest
beantwoorden als 'Lijd je aan chronisch slaaptekort vanwege je activitei
ten op Wikipedia?' en 'Eet je met één hand aan het toetsenbord en je ogen
op het scherm gericht?', scoorde hij 506 punten op een maximale totaal
score van 225+. Een fatal score volgens de beoordeling van het testresul
taat. Als Wikipediholic beschikt Revi over een belachelijk goed geheugen
en lijkt hij zelf wel een wandelende encyclopedie. Hij kwam op zijn elfde
naar Nederland en doorliep daar de lagere en de middelbare school. Hij
studeerde Indonesische talen en culturen aan de universiteit Leiden, rondt
momenteel zijn proefschrift af over Oudjavaanse literatuur en pendelt
regelmatig tussen Den Haag en Jakarta. In Indonesië verzorgde hij diverse
gastcolleges aan de Universitas Indonesia in Jakarta, aan de Universitas
Gajah Mada in Yogyakarta en aan de Universitas Solo. Naast zijn eigen
vakgebied heeft hij een brede interesse in geschiedenis, taal, taalkunde,
godsdienst en filosofie. Als promovendus is hij zeer gepassioneerd wan
neer het aankomt op het vergaren en verspreiden van kennis, en als 'men
selijke databank' past hij perfect binnen de ideologie van Wikipedia.
Indonesische Wikipedia
Zo'n vier jaar geleden maakte Revi voor het eerst kennis met de
Engelse Wikipedia. Hij zocht op het internet naar informatie over de
'Guanches', de oorspronkelijke bevolkingsgroep van de Canarische
eilanden. Al snel stuitte hij op de site van Wikipedia, maar tot zijn grote
ergernis kwam hij op een lege entry. Hij zocht door via Google maar
kwam steeds uit op Wikipedia. Revi: 'In eerste instantie vond ik Wikipe-
dia maar verschrikkelijk irritant en waardeloos.'
Geen liefde op het eerste gezicht dus. Toch raakte
hij geïntrigeerd door het concept van Wikipedia.
De mogelijkheid om Wikipedia zelf aan te vullen
met eigen artikelen liet Revi dan ook niet onbenut.
Aanvankelijk was hij vooral actief op de Engelse
Wikipedia. Hij plaatste er verschillende artikelen
over de Indonesische en de Javaanse taal. Revi: 'Ik
was ruim een half jaar actief op de Engelse Wikipe
dia, toen ik erachter kwam dat er ook een Indonesi
sche versie bestond. Maar daar gebeurde niet erg veel.' Revi registreerde
zich als gebruiker op de Indonesische Wikipedia (hij was pas het derde
geregistreerde lid) en begon met het plaatsen van allerlei entry's. 'In het
begin was het niet leuk. Ik was als enige actief op de site en er was verder
maar weinig animo.' Toen Revi constateerde dat hij in zijn eentje de totale
Indonesische Wikipedia gemeenschap vormde, overwoog hij ermee te
stoppen. Maar één persoon kan wel degelijk veel doen.
Wikimedia Foundation
Door te lobbyen binnen zijn eigen netwerk maar ook daarbuiten, slaag
de hij erin om verschillende Indonesiërs actief te betrekken bij Wikipedia.
Hij wist actieve gebruikers die op de Engelse Wikipedia over Indonesië
schreven zover te krijgen dat ze ook aan de Indonesische Wikipedia
bijdragen wilden leveren. Doordat het aantal artikelen en de beschikbare
informatie toenam, stegen ook het aantal bezoekers en views. De Indo
nesische Wikipedia groeide gestaag en begon stilletjes aan op de andere
Wikipedia's te lijken.
In september 2004 werden Revi en een andere actieve gebruiker ge-
interviewd door het toonaangevende Indonesische tijdschrift Tempo.
Naar aanleiding van deze publicatie kwamen er nóg meer actieve
gebruikers: Revi werd benaderd door mensen die het artikel hadden
gelezen en enthousiast waren geraakt. Drie maanden later, in decem
ber 2004, was de Indonesische Wikipedia meer dan 5.000 artikelen rijk.
Voor Revi persoonlijk werd het allemaal nog leuker toen hij in augustus
2005 werd benaderd door de Wikimedia Foundation (een in Florida ge
vestigde non-profit organisatie, waarvan Wikipedia een onderdeel is). Hij
september 2007 19
