Op koninklijk bezoek bij de sultansdochter van Ternate
Op de Molukken spreken veel ouderen nog Neder
lands. Zo ook de 76-jarige ibu Rini, die op Ternate
leeft. Ibu Rini is de dochter van de sultan. Als haar
broer - de huidige sultan - van huis is, past ze op
de kraton. Bezoek uit Nederland krijgt een warm
onthaal, want deze kwieke dame haalt graag herin
neringen op. De dag van ibu Rini kan niet meer stuk
als er gezongen wordt met de Nederlandse gasten.
'Roosje, roosje op de heide is zo'n mooi lied.'
'Zeg maar Rini
ibU Rini'
Zorgen
Ibu Rini vindt dat het Indonesië niet goed is vergaan na de onafhan
kelijkheid. Ze is trots op haar vader, sultan Iskandar Moh. Djabir Syah,
die Hatta en Soekarno adviseerde van het land een federatie te maken.
'Vond Bung Karno niet leuk.' En hoewel een foto van haar vader en
Soekarno in het paleis hangt, waren de twee geen vrienden. 'Mijn vader
heeft gelijk gekregen. Kijk nu naar Indonesië: overal is onrust. Op Kali
mantan willen ze zich afscheiden, op de Molukken en op Papua ook. Ze
hebben geprobeerd hier een westerse democratie te maken maar dat
werkt niet. Indonesië is nog onvolwassen.'
De bedienden die voor het paleis dat op een heuvel nabij Ternate ligt
rondhangen, sturen toeristen gelijk door naar een kleine dienstwoning.
Hier woont de zus van sultan Mudaffar Syah. Slaperig stapt een oude
vrouw, die net aan een middagdutje wil beginnen, naar buiten.
'Kom je uit Nederland? Wacht even! Dan trek ik wat
anders aan.'
Vijf minuten later zit RaniW. Djabir Syah keurig
gekleed en met hoofddoek om in de open
ontvangsthal van het paleis waar ze op 28
januari 1931 ter wereld kwam. 'Fijn om
weer Nederlands te praten. Dat heb ik
geleerd op de mulo en de kweekschool.'
Onder het genot van een kopje thee
en ananastaart wil deze vrouw graag
meer over het hof van Ternate vertel
len, maar onder één voorwaarde: 'Zeg
maar Rini, ibu Rini.'
Bombardement
De kraton kreeg het in de loop der jaren
zwaarte verduren. Er woedde meerdere malen
brand. De laatste keer tijdens de burgeroorlog die
een paar jaar geleden de Molukken trof. Aan de voorkant
van het paleis resteren nog kogelgaten uit de Tweede Wereldoorlog.
Ook de geallieerden bombardeerden het paleis omdat ze dachten dat
er Japanners zaten. Het bombardement miste doel en de schade bleef
beperkt tot kapotte spiegeltjes van een lamp die Nederland in de ne
gentiende eeuw aan het sultanaat schonk. Rini maakte het bombarde
ment niet mee. 'Het was ons al te heet onder de voeten geworden en
we waren uit angst voor de Japanners naar Australië gevlucht.'
Ibu Rini maakt zich zorgen over de toekomst van Indonesië en die van
Ternate in het bijzonder. Ook op Ternate vluchten jongeren in drugs en
staat het onderwijs er volgens haar belabberd voor. Anders dan ik
spreken ze geen talen meer.' Over de mentaliteit van de
Molukkers is ze niet te spreken.'Het is te makkelijk
leven hier: kokosnoten vallen uit de klapper
boom, kruidnagelen groeien vanzelf en de
zee geeft altijd vis. Als de mensen zelf wat
vlijtiger zijn, verdienen ze veel meer.'
Haar koninklijke afkomst maakte haar
absoluut niet rijk. De zus van de sultan
moet rond zien te komen van een
pensioentje van een half miljoen roepia
(ongeveer 40 euro) per maand. Ze woont
wel gratis en de bedienden doen ook
klusjes voor haar. Een vetpot is het niet en
ibu Rini is dankbaar dat toeristen haaraf en
toe wat geld geven.
Ook ontvangt ze van Nederlanders graag geschie
denisboeken en tijdschriften zoals Margriet en Libelle.
Het is al lang geleden dat ze een recent exemplaar onder
ogen kreeg. 'Staan daar tegenwoordig geen naaipatronen meer in? Dus
de moderne vrouw maakt bij jullie de kleding ook niet meer zelf?'
Kun je nog zingen
De sultansdochter adviseert op Ternate de vrouwenbeweging. Feminis
me en de ontwikkeling van de vrouw vindt ze een goede zaak, maar met
mate. 'Een vrouw moet het vrouwelijke in zich niet verwaarlozen. Het is
moesson
