Canonnenvoer
Ena Stok-van Es (1918-2008)
tips@moesson.com
boeken cd's dvd's sites nieuwtjes de voorgalerij
We hebben allemaal van de canon van onze
vaderlandse geschiedenis gehoord. De canon
bevat vijftig door een speciale commissie
bepaalde hoogtepunten voor het geschiede
nisonderwijs. Nooit zal iedereen 100 procent
tevreden zijn over de canon. Zoals in een
kinderboekje van mijn dochter staat: kiezen is
verliezen. Wat betreft de Indische geschiede
nis zijn er vier punten opgenomen: de VOC, de
Max Havelaar, de dekolonisatie van Indië en
de komst van 'nieuwe Nederlanders'. Gerben
Graddesz Hellinga schreef het 'publieksboek'
over de canon. In het stuk over de dekolonisa
tie komen we er best goed van af: mensen van
gemengd Nederlands-Indonesische afkomst
worden we genoemd. Daar kan ik best mee
leven. Maar helaas zijn we in het hoofdstuk
over de multiculturele maatschappij toch
echt weer Indonesiërs. Is hier een overijverige
redacteur aan het werk geweest, of heeft die
het daar juist laten afweten? We zullen het
nooit weten. Wat betreft de Max Havelaar is
Hellinga wel erg kort door de bocht. Hellinga
schrijft dat Douwes Dekker in 1856 ontslag
nam, omdat hij anders op een vernederende
manier zou worden overgeplaatst. 'Want hart
voor de inlanders moest je niet overdrijven.'
Hellinga vergeet hier even dat Eduard Douwes
Dekker niet werd overgeplaatst omdat hij
hart voor de Inlanders had - want dat hadden
natuurlijk wel meer bestuurders. Douwes
Dekker koos ervoor in de kwestie Lebak zijn
directe meerdere, resident Brest van Kempen,
te passeren en weigerde hem bovendien
inlichtingen en bewijzen te geven wat betreft
de misstanden in Lebak. Dat was de directe
aanleiding voor zijn overplaatsing. Dus, zoals
Douwes Dekker ook ondervond, kiezen is
verliezen.
Geschiedenis van Nederland;
de canon van ons vaderlands verleden
door Gerben Graddesz Hellinga
Walburg Pers: 191 pagina's (paperback)
ISBN: 978 90 5730 600 6
Prijs: 29,95
Zin in? Meer informatie over de spelregels en voorwaarden voor deelname zijn te vin
den op www.grootrijswijksdictee.nl of via meneer Brak uit Rijswijk. Tel.: 070 - 395 20 26
of brakjw@worldonline.nl
Op 15 maart wordt het Groot Rijswijks (Indisch) dictee georganiseerd door de drie Rijs-
wijkse Rotaryclubs. Iedereen kan meedoen aan dit schrijfevenement, de inschrijving is al
begonnen. Het dictee - natuurlijk over een Indisch onderwerp - wordt voorgelezen door
Wieteke van Dort. Doel van het dictee is om geld in te zamelen voor Sahabat Kita, een
nieuw opvanghuis voor psychiatrische patiënten op Java. Het is de bedoeling dat iedere
deelnemer zich per goed geschreven woord laat sponsoren door vrienden, collega's
of familie. Maar met een vast bedrag kan ook. Teams kunnen ook meedoen - denk
bijvoorbeeld aan de sportvereniging, collega's of buren uit de straat. Er zijn prijzen voor
de beste individuele deelnemer en het beste (bedrijven)team. Ook de deelnemer die het
hoogste sponsorbedrag heeft verzameld, wordt in het zonnetje gezet.
'Zij nam in vele harten een grote plaats
in'. Dat stond op de kaart die ik ontving.
Mevrouw Stok! Ik schrok er van, al wist ik
dat haar gezondheid de laatste jaren broos
was. Maar er zijn nu eenmaal schrijfsters
die je niet wilt missen. Gewoon, omdat je
hoopt dat er nóg een boek komt. Zo'n schrijf
ster was Ena Stok-van Es. De boeken die ze
nalaat zijn niet groot in aantal, maar wel rijk
aan warmte, liefde en vrolijkheid, net zoals
mevrouw Stok dat zelf was. Ademloos las
ik indertijd haar debuutroman Het geurend
goud van Banda (1989), waarvoor ze zoveel
research had gedaan. Daarna verschenen De
stille roep van Insulinde (1992), Paradijs van
porselein (2001) en herdrukken. In elke roman
schiep ze op meeslepende wijze een wereld,
met autobiografische elementen en met diep
gevoel voor menselijke verhoudingen. En
geestig, want dat was ze ook. Tijdens een Pa
sar Malam Besar lag een vol Bibit Theater aan
haar voeten toen ik haar mocht interviewen.
Gekleed in een ravissante blauwe combinatie
- Ena Stok-van Es was altijd mooi - vertelde
ze over Indië, haar reis naar Banda, over haar
romans en waarom ze op latere leeftijd was
gaan schrijven: 'Ik schrijf om mijn kinderen te
vertellen wat Indisch-zijn voor mij betekent.'
Ze heeft ook anderen royaal laten delen in
haar herinneringen aan vroeger en aan haar
bijzondere leven. Nu ze er niet meer is, zeg
ik: 'Mevrouw Stok, dank u voor uw mooie
boeken. Niemand anders had ze kunnen
schrijven.' (Vilan van de Loo)
maart 2008 9
Moesson #10 mrt(2).indd
