plantkunde
DEEL 2 UITHEEMSE PLANT
JBWQLTER5 GRONINGENBATA
I beginselen
Oerboek
Vv
staat: 'De manggaboom wordt nooit kaal, een verschijnsel dat wij bij
zeer veel Indische bomen waarnemen.'
Vertrouwde namen
In het boekje wordt in duidelijke en heldere taal een groot aantal
bomen, heesters en planten beschreven met waar nodig de Indo
nesische namen. Over dat laatste zegt de schrijver in 1915: 'Hierbij
heb ik de hulp gehad van enige uitzonderlijke inlanders, die de
Hollandse taal machtig waren.' Zo passeren tal van bekende namen
de revue: papaja, kembang sepatoe, klapper of waringin. Allemaal
van dat soort namen, die in de jeugd van de oudere lezers een hele
vertrouwde klank hadden. Bijvoorbeeld, de klapper. Er staat letter
lijk: 'De klapper behoort nog steeds tot de nuttigste gewassen in de
hele archipel, want nog steeds kan geschreven worden: 'uit de witte
massa klappervlees wordt santen en copra bereid.'
Zonnestraal
Het hoofdstukje over de waringin begint aldus: 'De eigenlijke warin
gin heeft een stam met zeer zware, horizontale takken, die aan de
onderzijde veel wortels vormen. Deze wortels noemt men lucht
wortels. Hierna volgt een exacte plantkundige beschrijving van de
boom, waarbij natuurlijk niet vermeld wordt dat de waringin op de
I
der
TEN CEBRUJKE
B!J U"> Lagkr ONDERWIJS in
NHDERLANDSClHNDlë
door
Da. H. JXT/EENK WILLI®
VtJroE DRUK
aloon-aloon vaak een soort heilige boom is geworden met bijzondere
krachten. Maar zoiets hoort natuurlijk niet thuis in een wetenschap
pelijk verantwoord leerboekje. Leuk om dat allemaal nog eens te
lezen. Zo vinden wij: 'Een sierplant, die evenals de roos overal in de
tropische streken wordt aangetroffen is de kembang sepatoe. De
schrijver vermeldt niet eens de Hollandse naam, maar voor iedereen
met een Indische jeugd is dat geen gemis. Voor die groep mensen
is zo'n plantkunde leerboekje een kleine heldere zonnestraal in een
grauwe Hollandse voorjaarswereld.
mei 2008
27
Moesson #11 mei(1).indd 27
22-04-2008 10:27:59