spelen 'reservoirs of violence' een grote rol: groepen potentiële plegers
van geweld die zich in de marge van de samenleving bewegen en die
door verschillende belanghebbenden voor verschillende doeleinden
snel kunnen worden ingezet.
Wonen
Freek Colombijn onderzocht sociale veranderingen in de maatschappij
die worden weerspiegeld in huisvesting en het gebruik van stedelijke
ruimte. Wie woonde waar, wanneer en waarom? Waarom trokken men
sen in een bepaalde periode naar de stad, en ontvluchtten ze de stad
in een andere periode? Hoe kwam men aan woonruimte? In Brick by
brick. Urban space and housing during the decolonization of Indonesia,
1930-1960 gaat Colombijn op dergelijke vragen in.
Na de oorlog werden Indische Nederlanders in Indonesië geconfron
teerd met een groot tekort aan woningen waardoor meerdere families
in één huis werden ondergebracht. Huisvestingsorganisaties en de over
heid probeerden zoveel mogelijk controle te houden over de bouw van
nieuwe woningen. Kenmerkend voor de plannen voor wederopbouw
was dat zij vooral de belangen van de hogere en middenklasse dienden,
en minder die van de kampongbewoners. Een andere kwestie waarin
Colombijn zich heeft verdiept is de mythe van de Europese woonwijk.
Hij toont aan dat de meeste woonwijken in de koloniale tijd helemaal
niet zo homogeen waren als over het algemeen wordt aangenomen.
Niet ras of de juridische categorie waaronder men viel, bepaalde waar
men woonde, maar hoeveel geld men te besteden had.
Werken
Een ander thema in het programma is de ontwikkeling van de econo
mie tijdens de dekolonisatie. Wie verdiende geld in het land en waar-
De oprichters van
de Indonesian Press
Photo Service voor
hun kantoor in Jakarta
(IPPHOS).
mee? In dit onderzoek uitgevoerd door Thomas Lindblad komt het idee
van de 'lange dekolonisatie' uitvoerig aan de orde. Met de soevereini
teitsoverdracht in 1949 bleef het Nederlandse bedrijfsleven in Indonesië
zijn vooraanstaande positie behouden; de economische dekolonisatie,
ook wel indonesianisasi genoemd, voltrok zich stapsgewijs en was pas
in 1958 een feit met de nationalisatie van Nederlandse bedrijven. In fei
te schreef Lindblad twee economische geschiedenissen, de ene vanuit
Nederlands, de andere vanuit Indonesisch perspectief. Wat door Neder
landers als een verlies werd ervaren, zagen de Indonesiërs als het ver
krijgen van volledige zelfstandigheid, ruim nadat zij politiek zelfstandig
waren geworden. Lindblad en zijn assistenten bestudeerden niet alleen
de archieven van de koloniale overheid, maar ook die van De Javasche
Bank en de Nederlandsche Handel-Maatschappij, en bedrijfsarchieven
van particuliere Nederlandse firma's zoals de Internationale Crediet- en
mei 2008
35
Een Ne derlands-Indonesisch echtpaar
op doorreis. In de woelige periode van de
Indonesische onafhankelijkheidsstrijd
verlieten velen huis en haard op zoek
naar een veiliger oord (IPPHOS).
Moesson #11 mei(1).indd 35
