HIEB RU51 1(1 QDD5 hoede OflZE GELIEFDE BE5TÏ ZORGtflDE MOEDER YIEUfE Gfl5 jft-JARE/ HEFT GELtlt Pi UET DE STEÜRTJEf P STAGEN HUB BIDUEftD fiJ 1_^ «um<i3f HKR MtT EEK vriend Dü GROTE KlMÜfRVffiEHD ALLER AHVANDERSTE1IP EEB:i3JULI 104 TE HAAS BS&TS45TI RïiSïl* Licvt PI nutKBUIESl stremt 11 Het graf van Pa van der Steur en van Anna Maria 'Ma' van der Steur. maar wat de heer Pudjo nog even wilde bewijzen. Namelijk dat hij en niemand anders de beheerder is van het graf van Pa van der Steur. Pa, de man die zelf zijn hele leven kinderloos bleef, hield van 'zijn' jongens en meisjes en zij van hem. Als dank gaven veel oud-Steurtjes financiële steun aan het weeshuis en na zijn dood zetten ze zijn werk voort. Zonder hun inspanningen was Pa waarschijnlijk vergeten, zoals het gros van de Hollanders, die hier hebben gewoond. Slechts enkelen hebben de eer te mogen voortleven op anonieme zwart-wit foto's zonder onderschrift in een museum, alleen interessant voor historici en familieleden die op zoek zijn naar sporen, die langzaam maar zeker worden uitgewist. De vele afbrokkelende koloniale gebouwen staan symbool voor het langzaam wegslijten van de tastbare geschiedenis van het oude rijk in het dagelijks leven van Java. Als de heer Pudjo weer naar binnen schuifelt, blijkt de beste man zich te hebben verkleed. We gaan, maak ik uit zijn verhaal op. En inderdaad, hij loopt naar de deur en samen schuifelen we de straat op. In de verte wordt mijn geweten lastig gevallen door een mager schuldgevoel. Het is behoorlijk warm en door mij heeft de heer Pudjo, toch behoorlijk op leeftijd, zijn koele huis moeten verlaten voor een wandeling in de bran dende zon om een onbekende Hollander naar een graf te brengen. Bij een benzinestation wachten we op de juiste bemo, de spotgoedkope taxibusjes. Wie in Magelang komt, begrijpt waarom Johannes van der Steur zo verliefd werd op Java. De stad is gesitueerd in een vulkanisch land schap, zo mooi dat je er kippenvel van krijgt - met in het oosten de con touren van de machtige vulkaan Merapi, nog altijd een van de actiefste vulkanen ter wereld, en in het westen de even imposante, maar leven loze Gunung Sumbing.Anno 2008 blinkt Magelang zelf niet uit in schoonheid. De stad beschikt weliswaar over een gezellige markt, die alleen maar groter lijkt te worden naarmate je er rondwandelt, maar architectonische schoonheid is er verte zoeken. Het middernachtzendingswerk dat Jo hannes van der Steur in Haarlem en Amsterdam had verricht, zou in het huidige Magelang niet nodig zijn geweest. De oude garnizoensstad heeft namelijk geen enkele kroeg waar arbeiders hun loon kunnen opzuipen. Hoe anders moet dit zijn Moesson #1 iuli(1).indd 23 geweest toen Johannes hier net arriveerde tussen de ruwe militai ren. Aanvankelijk moesten ze niets van de vrome 'zielknijper' hebben, volgens biograaf Poldi Carlos. Op een zekere avond in april 1893 zei een dronken militair tegen Johannes: 'Als je echt zo vroom bent, dan moet je in de kampong maar eens die alleenstaande vrouw bezoeken met vier kinderen.' Johannes antwoordde slechts: 'Word nuchter en kom morgen terug.' Zo geschiedde en de volgende dag nam hij de vrouw en haar vier kinderen in huis. Pa van der Steur was geboren. Het graf Christien, Lucie, Marie en George, dit waren de eerste Steurtjes van Huize Oranje Nassau, zoals de koningsgezinde Johannes het bamboe hutje had genoemd. Bijna veertig jaar later was Huize Oranje Nassau een militair complex dat bestond uit verschillende gebouwen met recreatiezalen, werkplaatsen, een speelterrein en een moestuin. Het weeshuis bood plaats aan ongeveer vierhonderd kinderzieltjes. Pa werkte zich kapot en zijn moordende plichtsbesef liet hem niet toe Magelang te verlaten. In de ruim vijftig jaar dat hij er woonde, is hij één keer teruggegaan naar Nederland, noodgedwongen, omdat hij doodziek was. Zelfs voor zijn eigen huwelijk keerde hij niet terug naar Nederland. Zo schitterde Pa in afwezigheid toen zijn goede vriend en gevolmachtigde Gerard Velthuysen voor hem trouwde met Anna Maria Zwager. Toen zij later in Huize Oranje Nassau aankwam, liet Pa alle kin deren een welkomstlied voor haar zingen, waarschijnlijk als goedma ker. De gebouwen van Huize Oranje Nassau bestaan nog steeds, maar worden tegenwoordig gebruikt door het Indonesische leger. Na de tocht door het centrum stappen we uit in Jalan Ikhlas. De heer Pudjo gaat voorop, met zijn inmiddels bekende kleine pasjes, schuifelt hij vooruit, totdat we voor een groot ijzeren hek staan. Erboven hangt een rechthoekig wit bord.'Komplek Pa vander Steur', staat erop geschreven in grote zwarte letters. Om bij het hek te komen moeten we langs een vrouw die haar koopwaar ervoor heeft uitgestald. Dat ze deze plek heeft uitgezocht is niet vreemd, want Jalan Ikhlas is een drukke winkelstraat. Als de heer Pudjo aan het hek begint te morrelen, voel ik me zenuwachtig worden, als een archeoloog die een juli 2008 23 24.06.2008 15-37-12

Moesson Digitaal Tijdschriftenarchief

Moesson | 2008 | | pagina 23