Een perkara ketjil
De zich immer vervelende Europese gemeenschap in Indië stortte
zich vol overgave op alles wat niet door de Indische beugel kon.
Door de eeuwen heen waren er ettelijke perkara's waar men
schande van sprak en die soms maandenlang het nieuws beheers
ten. Moesson vond een aantal experts bereid de spraakmakendste
Indische perkara's nog eens op te dienen.
Schuim van goud
I
DOOR JOOP VAN DEN BERG
In 1934 deed een gerucht de ronde
onder de burgerij van Batavia dat
er een boek zou verschijnen over de
hoofdstad met een pornografische inhoud.
De titel zou luiden Schuim van Goud en de
schrijver was J. Treffers, een leraar Engels en
parttime journalist voor een paar Indische
kranten. Hij was - na een carrière in Neder
land in het onderwijs - in 1933 aangekomen
in Batavia. Zijn eerste Indische roman was
Slagschaduwen geweest, een boek dat lovend
was ontvangen en zelfs een tweede druk had
gehaald. Dat laatste was iets bijzonders in
het Indische literaire leven.
Pikante scène
Waarom werd er gesproken van een per
kara, die het tweede boek van Treffers zou
opleveren? Welnu, de roman ging over een
Indo-Europees meisje, dat een verhouding
was begonnen met de kebon, de Javaanse
tuinjongen. Het was de kern van het boek
- het begluren van de badende bedienden -
maar geen nieuw thema; het begluren van
de badende Indonesiërs was hier en daar wel
meer beschreven. De schrijver Bas Veth - de
grootste kankeraar op het Indische leven had
het in het najaar van 1900 al opgevoerd in
Het leven in Nederlandsch-Indië, om aan te
tonen hoe 'slecht' het leven in de tropen wel
niet was.
Hij deed het als volgt:
Dan gluurt ge in den namiddag droomerig-
moe nog van al dat dansen naar den soberen
jongen kebon (inlandsche tuinjongen) die zoo
naar uw lusten is, die met zijn mooi slank, le
nig, bruin lijf den tuin van het achtererf wiedt.
En in uw indisch voelen gaat ge den kebon
vergelijken met dien zweeterigen, naar whis
ky-soda riekenden, ruw-pratenden Europeaan,
met zijn grove arrogantie, groote voeten, rood
gezicht van 't dansen, breed, grofknokig lijf en
- de kebon trekt u meer aan, de kebon, dien gij
begrijpt en die u begrijpen zou als...
Maar meer dan deze pikante scène wordt in
het boek van Bas Veth niet onthuld. Opval
lend is dat de kritiek er angstvallig over
zweeg. Er deugde van de kijk op Indië van Bas
Veth niets volgens veel critici, maar aan deze
scène ging men voorbij. Het taboe was rond
1900 kennelijk nog te groot.
Sterke dijen
In Schuim van goud wordt vrij nauwgezet het
dagelijks leven getekend van een school
meisje, de zestienjarige Indische Ria, enige
dochter van een volbloed blanke vader en
een Indo-Europese moeder. Het meisje is,
wat in die jaren zo aardig 'vroegrijp' werd
genoemd en in nogal geëxalteerde termen
moet de lezer haar commentaar in het
zwembad lezen op 'knallig uitziende jongens
met sterke dijen en naakte armen in hun
volle kracht'. Wat de roman redelijk leesbaar
maakt is die genadeloze tekening van het
meisje en vooral haar kleinburgerlijke, liefde
loze ouders.
Het boek van Treffers uit 1934 grijpt ook
terug op een bijna identieke scène als die van
Bas Veth: de jonge Ria begluurt de badende
kebon. De beschrijving van Treffers is de
volgende:
De kebon stond, niets doend, tegen den bin
nenkant van het muurtje geleund, naakt.
Nog nooit had Ria zoo duidelijk en volkomen
een man gezien en het hart klopte er haar
van in de keel. Dofbruin was zijn huid en zijn
ledematen grensden aan het volmaakte. Hij
was groot en forsch voor een Inlander; de
gespierdheid van zijn armen had ze al dikwijls
bewonderd. Zwart kroesde zijn haar; zonder
het ontsierende hoofddeksel had hij een knap
gezicht. Gretiger en gretiger werd Ria's blik;
haar handen waren ijskoud, en met gloeiende
oogen verslond ze elk detail van zijn gestalte.
Aan gevaar voor ontdekking dacht ze niet
meer; roekeloos hief ze het hoofd boven den
muur. En keek, en keek.
Wat pagina's verder in het boek wordt 'de
daad' beschreven, maar in korte weinig
opwindende woorden, in de trant van: 'Hij
voerde haar naar de verrukking van de
volkomen bevrediging.' Maar het leed in 1934
28 Moesson
Moesson #3 September.indd 28
27-08-2008 14:48:09
