De drie
generaties
or Frans Leidelmeijer
Dit schilderij, getiteld De drie generaties,
is één van de belangrijkste werken uit het
oeuvre van Charley Toorop. Zij heeft er jaren
aan gewerkt: van 1941 tot 1950.
Frans Leidelmeijer
V'
Haar vader, de beroemde Indo schilder Jan
Toorop (overleden in 1928) wordt verbeeld
door een bronzen kop van beeldhouwer
John Radecker. Zijzelf en haar zoon Edgar, die
overigens ook schilder werd, zette ze frontaal
neer. Met als achtergrond de kruisvormige
spijlen van het raam. 'Aan het kruis genageld',
zoals ze zelf hierover zei. Gekruisigd aan de
schilderkunst bedoelde ze, oftewel bezeten
van de schilderkunst.
In tegenstelling tot het werk van haar vader
was Charley's werk niet vernieuwend, maar
wel was zij net als haar vader beïnvloed door
allerlei moderne kunststromingen die beiden
in hun werk integreerden. Waarschijnlijk als
reactie op het verfijnde werk van haar vader, is
de schilderkunst van Charley robuuster, man
nelijk. Typerend voor haar werk zijn de figuren
en zelfportretten in een realistische stijl, waar
bij zij je met verstarde ogen aankijken.
Ze was voor die tijd een geëmancipeerde
vrouw en had vele minnaars. Na de scheiding
van haar man wijdde ze haar leven volledig
aan de schilderkunst. Haar kinderen John,
Edgar en Annetje moesten zich schikken naar
haar levenswijze, waarbij er veel verhuisd
werd naar achtereenvolgens Amsterdam,
Utrecht, Rotterdam, Parijs en Schoorl. Ten
slotte liet ze in Bergen een villa bouwen door
de Amsterdamse School architect Piet Kra
mer, genaamd De Vlerken. Ze was overigens
bevriend met alle belangrijke kunstenaars,
zoals Piet Mondriaan, Bart van der Leck, Carel
Willink en Gerrit Rietveld. Van de laatste
bezat ze een zwarte versie van zijn beroemde
rood-blauwe stoel, waar ze vaak in zat, wel
met een kussen.
Het schilderij De drie generaties staat voor
mij symbool voor wat er met de Indo-ge
meenschap, sinds haar komst na de Tweede
Wereldoorlog naar Holland, gaat gebeuren.
Ze verkleurt nog meer dan ze nu al doet en ik
voorspel dat in de 22e eeuw een bruine Indo
een zeldzaamheid zal zijn geworden.
Museum Boijmans Van Beuningen toont
nog tot en met 8 februari 2009 een grote
overzichtstentoonstelling van het werk van
Charley Toorop. Er zijn 120 schilderijen te
bezichtigen, waaronder zestien zelfportret
ten. De tentoonstelling is samengesteld door
Marja Bosma. Zij schreef ook de publicatie
over het leven en werk van Charley Toorop.
Museum Boijmans Van Beuningen,
Museumpark 18-20, Rotterdam.
Tel.: 010 - 44 19 400 of 010 - 44 19 475
(weekend) of www.boijmans.nl
november 2008 19
bespreekt iedere maand een
kunstobject dat ontstaan is
uit Europese en Indische
kruisbestuiving.
Moesson #5 November.indd 19
29-10-2008 11:50:30
