De Krakatau
indonesië O
mensen voor korte tijd doof maakte of tot
piepende oren leidde. De knal bleek een
belangrijke stimulus voor nieuw onderzoek
naar geluidsgolven. Barometers in de VS en
West-Europa registreerden enorme fluc
tuaties in luchtdruk. Dit vormde maanden
later belangrijk wetenschappelijk bewijs dat
natuurrampen en plotse veranderingen in
het milieu in één deel van de wereld, directe
gevolgen konden hebben voor de ecologi
sche toestand in andere delen van de wereld.
Met name wetenschappers in Engeland
erkenden nu de noodzaak voor onderzoek
naar de mondiale milieuontwikkelingen van
natuurrampen. Die zouden elkaar beïnvloe
den, meenden vooral Britse wetenschappers.
Wat Al Gore betekent in de 21e eeuw voor
een omslag in de denkwijzen over milieu, zo
bood de uitbarsting van de Krakatau in de
negentiende eeuw een vergelijkbare veran
dering in de wetenschappelijke wereld van
West-Europa.
Tsunami waarschuwing
Maar voor de provincie Lampung bete
kent de Krakatau tegenwoordig vooral iets
anders: een goede manier om het toerisme
in lampung te promoten. Niemand minder
dan de gouverneur van lampung, Syamsu-
rya Ryacudu opende op 23 augustus jl. het
Krakatau festival. De Nederlandse ambas
sadeur Nikolaos van Dam sloot zich aan bij
het gezelschap van ambassadeurs die met de
boot de bij elkaar gelegen vulkaaneilanden,
waaronder de zeer actieve vulkaan Anak Kra
katau bezochten. En niet zonder gevaar: in de
zomerweken stegen regelmatig reusachtige
rookwolken uit de krater van de zeer actieve
Anak Krakatau. De lokale autoriteiten stelden
een bezoekverbod voor de vulkaan op. Op 25
augustus werden West-Java en Zuid-Sumatra
zelfs opgeschrikt door een zware aardbeving
in het gebied, waarna een tsunamiwaarschu-
wing volgde.
Paddenstoelwolk
De boot van de ambassadeurs was velen
malen groter dan de boot waarmee mijn
reisgezelschap de hoge golven van de Straat
Soenda trotseert, zo realiseer ik mij nu. We
bevinden ons dichtbij de Anak Krakatau.
Maar de angst voor kapseizen maakt plaats
voor een stijlzwijgend genot van de na-
tuurpracht rond het Krakatau-gebied. We
Moesson #5 November.indd 23
passeren het groene eiland en naderen een
zwartgrijze berg die uit de blauwgroene zee
uitrijst. Twee dolfijnen snellen, tachtig meter
van ons vandaan, in hoog tempo door de zee.
De onheilspellende zwarte berg van de Anak
Krakatau ligt recht voor ons. De donkere
rug van de berg geeft de hele omgeving
het aanbeeld van een science fiction-film.
Dan klinkt er gerommel uit de mond van
de Anak Krakatau. Een grijs-witte rookwolk
stijgt op. Een paddenstoelwolk vormt zich
minuten later aan de blauwe lucht, alsof we
getuige zijn geweest van een atoomproef.
De kapitein besluit driehonderd meter voor
de zwartgeblakerde kustlijn te stoppen. Mi
nuten later ontwaakt er opnieuw een grijze
wolk boven de Anak Krakatau. Het is stil op
het bootje. Na twintig minuten vindt de
kapitein het mooi geweest. We varen weer
terug. De Anak Krakatau blijft roken. Hoe
gevaarlijk de gelige rookwolken zijn, weten
we niet. Is het waterdamp of dodelijke gas?
Ik besluit er niet teveel over na te denken. De
buitenboordmotoren van de boot beginnen
meer lawaai te maken. We hebben nog twee
vermoeide uren op de golven voor de boeg.
En we zijn erg blij als we de kustlijn van Java
weer herkennen.
De top van de Krakatau-vulkaan lag in de Straat Soenda tussen Java en Sumatra. De
berg was 813 meter hoog. De kracht van de Krakatau-uitbarsting in 1883 zou gelijk
hebben gestaan aan tweehonderd megaton TNT, oftewel 13.000 maal de kracht van
de little Boy atoombom die Hiroshima verwoestte. Na de uitbarsting op 27 augus
tus 1883 verdween de Krakatau voor een groot gedeelte onder het wateroppervlak.
De Krakatau-vulkaan bevindt zich direct onder de subductiezone tussen de Eurazi-
atische plaat en de Indo-Australische plaat. Vanaf 1932 ontstond geleidelijk aan een
nieuwe vulkaan, Anak Krakatau. Sinds 2007 is Anak Krakatau actief. Onderzoekers
waarschuwen op afstand te blijven van deze vulkaan. Maar er kunnen gewoon trips
naar de Anak Krakatau worden geregeld via lokale hotels. De Tanjung lesung Beach
Club organiseert bijvoorbeeld ook tochtjes: www.tanjunglesung.com
november 2008
29-10-2008 11:50:38
