*5
Please don't talk about me when I'm gone
boeken cd's dvd's sites nieuwtjes de voorgalerij O
Biografie van Tjalie Robinson
TJALIE ROBINSON
De Haagse hoogleraar en Indokenner Wim
Willems schreef een biografie van Tjalie
Robinson (1911-1974). Tjalie Robinson is als
oprichter van Moesson, initiatiefnemer
van de Pasar Malam Besar en nog veel
meer, dé naoorlogse Indische voorman,
die zijn medemensen trots leerde zijn op
zichzelf.
DOOF MARJOLEIN VAN ASDONCK
GEERT ONNO PRINS
Vlak na de dood van haar man Tjalie Robin
son vond zijn weduwe Lilian Ducelle in zijn
schrijfmachine een vel papier. 'Please don't
talk about me when I'm gone', stond erop.
Wat een zorgeloze presentatie had kunnen
zijn, werd achteraf toch een beetje een perka
ra. Lilian Ducelle's ongezouten mening over
de biografie - volgens haarzelf off the record
gegeven - werd de volgende dag met graagte
gepubliceerd in AD/De Haagsche Courant.
Kort gezegd kwam haar commentaar erop
neer dat de biograaf Wim Willems, een Hol
landse 'minderhedenhopper', geen Indisch
boek zou kunnen of mogen schrijven.
Op zich is het allemaal niet vreemd dat de
biografie emoties oproept. Behalve de anak
mas van zijn eigen familie, is Tjalie bovenal
de anak mas van de Indische gemeenschap.
Na weken gemail, gebel en gebedel kreeg
Moesson eindelijk een exemplaar toege
stuurd van een uitgeverij die zich in het
geheel niet interesseert voor de Indische
gemeenschap. Maar eenmaal begonnen
met lezen - eerlijk is eerlijk - kun je niet
meer stoppen. Wim Willems schrijft al sinds
begin jaren tachtig studies over Indische
Nederlanders. In zijn biografie heeft hij een
monument willen oprichten van Jan Boon
(1911-1974), als de activist, maar vooral als de
schrijver Tjalie Robinson. Wim Willems vindt
het onterecht dat Tjalie Robinson relatief
weinig bekendheid geniet als schrijver.
Velen kennen zijn naam, maar steeds minder
mensen hebben hem gelezen. Dat zit Wim
Willems dwars.
Wat ons opnieuw opvalt als we de biografie
lezen, is dat Jan Boon in Nederland misschien
wel niet zijn beste tijd gekend heeft. Het
grootste gedeelte van zijn literaire nalaten
schap heeft hij vóór zijn komst naar Neder
land in 1954 geschreven. Hier richtte hij zich
al gauw op het blad Tong Tong, nu Moes
son, en op al zijn andere maatschappelijke
activiteiten. Dat lijkt achteraf vooral gepaard
te zijn gegaan met geploeter. Terecht wordt
hij geroemd om wat hij betekent voor het
behoud van de Indische geschiedenis, cultuur,
tradities en normen en waarden. Maar het
kostte hem zijn schrijversschap. In hoeverre is
hij in Nederland gelukkig geweest?
Eindelijk hebben we een afgerond beeld van
Tjalie's leven en hij had het met Willems als
biograaf bepaald slechter kunnen treffen.
De passage over de dood van zijn eerste
vrouw Edith - een willekeurig voorbeeld - is
bijzonder ontroerend. Maar voor ons, als
medewerkers van Moesson, valt ons vooral de
moeizame strijd van Tjalie rond zijn gees
teskinderen op. Het had allemaal zo mooi
kunnen zijn. 'Leven is het enige waarach
tige,' schreef Tjalie ooit aan Maria Dermoüt,
'als het vliegen van een kogel. Schrijven is
slechts het gefluit ervan.' Ik vraag het me
af als ik Tjalie Robinson, biografie van een
Indo-schrijver lees. Want voor mij leeft Jan
Boon vooral in zijn verhalen. Hij heeft de
Indische wereld in al zijn glorie en rijkdom in
zijn literaire werk vereeuwigd. Een bundel als
Tjies van Vincent Mahieu is zonder meer van
wereldformaat. Als activist probeerde hij het
Indische zelfbewustzijn te stimuleren. Maar
dat gedeelte van zijn leven moet hem op zijn
minst ook veel verdriet gebracht hebben.
Please don't talk about me when I'm gone,
Oh, honey though our friendship ceases,
from now on;
And, listen, if you can't say anything real nice,
It's better not to talk at all, is my advice.
Tjalie Robinson.
Biografie van een Indo-schrijver
Wim Willems
Bert Bakker: 400 pagina's (gebonden)
ISBN: 978 90 35134 21 8. Prijs: 25,-
BIOGRAFIE VAN EEN INDO-SCHRIJVER
WIM WILLEMS
januari 2009 9
Moesson #7 Januari.indd
17-12-2008 17:17:59
