'De proporties die
het zedenschandaal
aan had genomen
verontrustte het l
gouvernement sterk
de rechter, een twintigtal mannen werd na
enige maanden voorarrest buiten vervolging
gesteld of vrijgesproken wegens gebrek
aan bewijs. De rest werd veroordeeld tot
vrijheidsstraffen variërend van twee maan
den tot twee jaar. De meeste aangehouden
katjongs verdwenen voor enige tijd uit het
straatbeeld. De ex-resident van Batavia kreeg
een relatief lichte straf van acht maanden,
maar zijn ontslag werd gewijzigd in oneervol,
hetgeen verlies van pensioen betekende.
Aiilttflnt'HiildantBn
Bij de overheid is geen bewijs te vinden
dat men een bepaalde vooropzet had. Wel
zullen de procureur-generaal Marcella en
waarnemend officier van justitie De la Parra
ongetwijfeld na de arrestatie van Van E. en
de vondst van diens correspondentie beseft
hebben welke mogelijkheden een dergelijke
zaak kon hebben om 'naam te maken'.
Mythevorming
Na de Tweede Wereldoorlog ontstond binnen
de langzaam ontluikende homosubcultuur
een zekere mythevorming rond het opzien
barende zedenschandaal. Als mogelijke
aanstichters werden genoemd: de Neder
lands-Indische pers (Zentgraaff), de NSB en
de koloniale overheid.
De pers stortte zich er inderdaad met over
gave op, maar dat gebeurde met elke pittige
zaak en Zentgraaff nam altijd het voortouw
in morele verontwaardiging. Het kwam hem
hooguit goed uit de aandacht af te leiden
van een voor hem slecht afgelopen hooglo
pende en venijnige discussie met de schrijver
E. du Perron.
De Indische NSB zou een sfeer van onze
kerheid hebben willen scheppen om een
staatsgreep mogelijk te maken. In de stukken
ontbreekt echter elke aanwijzingen, zij het
dat PG Marcella op de abonneelijst van het
NSB-blad Het Licht bleek te staan en zijn
echtgenote lid van de NSB was.
Moesson #8 Februari.indd 29
De eigenlijke verklaring moet worden
gezocht in een samenloop van omstandighe
den. De positie van de Europeanen in de kolo
niale samenleving berustte sterk op prestige
en het gezag, dat men gauw bedreigd zag.
Homoseksuele vriendenclubs die sociaal
gezien ongewenst geachte contacten onder
hielden met de inheemse bevolking waren
zo'n bedreiging. Er was juist in deze periode
meer aandacht voor 'homoseksuele ontucht',
hetgeen resulteerde in één arrestatie, waar
bij onverwacht veel materiaal werd gevon
den. Het overijverige optreden van politie en
justitie en de gebruikelijke verontwaardigde
en uitgebreide aandacht van de pers leidde
binnen een 'overspannen gemeenschap' tot
een explosie van angstgevoelens en haat.
Daarna keerde verrassend snel de rust weer
terug. De proporties die het zedenschandaal
aan had genomen verontrustte het gouver
nement sterk en men heeft een zo snel en
geruisloos mogelijk einde gemaakt aan deze
duidelijk uit de hand gelopen affaire. Voor
de betrokkenen een trieste en ingrijpende
periode. In de geschiedenis van Nederlands-
Indië echter niet meer dan een, zij het wel
zeer typerend, koloniaal incident.
februari 2009 29
27-01-2009 13:22:31
