Actie reactie
Moed
Geraakt
Jan Soldaat
Verschrikkelijke dingen
Nare gevolgen
Rawagedeh
In december plaatste Moesson een artikel
over de weduwen van Rawagedeh. In het
kleine plaatsje schoten Nederlandse militai
ren honderden mannen dood. Hierbij een
selectie van de reacties op het artikel.
Jonge dienstplichtige soldaten die in Tan
djong Priok aankwamen zagen als ze over de
reling keken verminkte lijken het Antjolka-
naal afdrijven. Door pemoeda's vermoordt.
Als je even uit het kamp kwam werd je
gepakt, getjingtjangt en in een vuilnisbak ge
gooid, of de kali. Wat ging er bij het zien van
die beelden door de jongens heen? Eén ge
dachte: hier moeten we een eind aan maken.
Er was moord en doodslag alom. Moest er
dan ook door hen gemoord worden? Natuur
lijk niet. Maar ik weet dat er na actie reactie
volgt. Vooral als je zo opgefokt bent. Zelf heb
ik een incident meegemaakt met zo'n jongen.
Ik was 17 jaar, wij woonden aan de rand van
Batavia tegenover een kampong waar hevig
gevochten werd. Ik was bang. Plots kwam er
een weaponcarrier aangeraced. Er sprong een
jonge man uit. Ging naar mijn vader toe. Hij
vroeg om een ijzerdraad. Arme jongen. Hij zag
er niet uit, met bloeddoorlopen ogen en vij
andige blik. Zijn geweer haperde, vandaar de
vraag om een ijzerdraadje. Hij zei alleen maar:
'Ik schiet ze allemaal aan poeier.' Hij had zijn
vriend gevonden, afgeslacht. Vader zei: 'Rustig
jongen, drink eerst een glas water.' Maar hij
luisterde niet en vloog gelijk weg.[...]Oorlog
maakt het slechtste in de mens los. Maar
heeft Indonesië dan ook niet een ereschuld
aan alle vrouwen en nabestaanden van de
vermoordde burgers uit de bersiaptijd?
J.H. Esselink-Roest
Het artikel Rawagedeh gaat over een rottende
vlek binnen de militaire organisatie. Zeer ver
werpelijk dat destijds, niemand de moed had
een misdaad afdoende te laten bestraffen.
Latere beweringen dat zo'n misdaad verjaard
is en niet meer hoeft te worden opgerakeld
raakt kant noch wal. Het is wel zeker, dat de
echte militair zich schaamt voor de wandaad
van zijn 'kameraden' en de laksheid van de
politieke verantwoordelijken van destijds. Pro
beer dat niet te verdoezelen. Gauw een deal
maken met de paar nabestaanden nu het nog
kan en je medeleven betuigen zou ik zeggen.
Jan Louis Diedrich
Natuurlijk ben ik geraakt door het artikel
Rawagedeh in Moesson van december 2008.
Met mij ook vele anderen die dit artikel heb
ben gelezen, is mijn overtuiging. Feit is dat
Nederland altijd voorop staat als het gaat om
mensenrechtenkwesties of veroordeling van
oorlogsmisdaden wanneer of waar ook ter
wereld. Maar liever geen smet uit eigen ver
leden oprakelen uit de periode dekolonisatie
Nederlands-Indië. Liever geen slecht woord
over de Nederlandse soldaten die hun boekje
te buiten zijn gegaan in die tijd. Zuid Celebes
1949 of Rawagedeh 1947 zijn hier de onbe
twiste voorbeelden van. Indonesië en Neder
land hebben immers een streep gezet achter
dit verleden, zo stelt VVD kamerlid Hans van
Baalen. Klopt, en het is goed dat Nederland
steeds weer de kwesties oorlogsslachtoffers
of oorlogsmisdaden in de wereld onder aan
dacht brengt. Het is wel hypocriet te noemen
dat wanneer de Nederlandse staat zelf op
gebeurtenissen uit eigen verleden wordt
aangesproken, de andere kant opkijkt. Sinds
kort erkent Nederland officieel bij monde van
oud minister Ben Bot dat Indonesië op 17 au
gustus 1945 een onafhankelijke staat is. Beter
laat dan nooit zullen we maar zeggen.
Roy Portier
Wij weten allen, dat geen land met schone
handen uit een oorlog komt. Een regering
stuurt vaak jonge mensen met nog een
sterke overlevingsdrang in de strijd. De kans
is groot, dat er dan iets gebeurt, dat volgens
internationale regels niet mag. Alleen al het
woord 'oologsrecht'. Een regering dient dat te
weten, maar wast zijn handen in onschuld.
Jan Soldaat heeft het gedaan. Als er nog een
Duitse oorlogsmisdadiger wordt gevonden
vinden we, dat deze man de rest van zijn nog
korte leven in de gevangenis moet doorbren
gen. De mensen in Rawagedeh vragen niet
om bestraffing van de daders. Zij willen alleen
erkenning en een financiële tegemoetko
ming. Voor ons in het rijke Nederland zonder
moeite te betalen. Wij komen echter niet
verder dan: het is verjaard. Dit zijn van die
momenten, dat je je schaamt Nederlander
te zijn.
Evert Rietsema
Ik ben het volkomen eens met de heer Hans
van Baalen. 'Aan beide kanten zijn verschrik
kelijke dingen gebeurd maar op een gegeven
moment moet je verder gaan!' Ik denk aan de
echtgenote en moeder en haar dochter hoe
zij hun vader op straat zagen liggen met zijn
buik opengesneden en de darmen lagen op
straat, hoe deze man een langzame pijnlijke
dood stierf. De zoon, die vader, moeder en
zuster tijdens een overstroming in Bandung
heeft willen redden, maar ze moest los laten.
Alledrie verdronken ze. De zoon overleefde
het.[...] Waar moeten deze slachtoffers hun
gerechtigheid zoeken, bij de Indonesische
regering? I don't think so. No money there.[...]
Het is zeker zielig dat ze zo armoedig leven
maar dat doen ze toch wel, met of zonder de
moorden van de Nederlandse militairen.[...]
Louise Spalding
Natuurlijk hebben de Nederlanders oorlogs
misdaden begaan. Ikzelf heb als peuter een
Nederlandse soldaat een Javaanse vrouw tot
bloedens toe in haar gezicht zien trappen. Ze
had kleren gestolen van Nederlanders omdat
ze honger had. En die Nederlanders moedig
den de soldaat aan om haar dood te trappen.
Toen de Indonesiërs kwaad werden, begon
die soldaat in het wilde weg te trappen. Hij
trapte mij tegen mijn schouder. Een paar
weken later werd ik door die soldaat met ge
weld 'onderhanden genomen'. Een volwassen
man tegen een peuter! Laf en walgelijk. Deze
gebeurtenis heeft nog steeds nare gevolgen
voor mijn leven. Beseft men nog niet dat de
Nederlandse regering al het mogelijke doet
om de koloniale geschiedenis te vergeten.
Overal waar oorlog is worden misdaden
begaan, dus mag de Nederlandse regering er
niet om heen draaien. En er waren wel dege
lijk misdaden begaan toen in Indië. Gewoon
eerlijk en oprecht zijn en toegeven.
40 Moesson
Moesson #8 Februari.indd 40
27-01-2009 13:24:02
