'kk heb hem daarna nog één keer gezien. Hij reed
voorbij in een auto. Op de achterbank, tussen twee
Japanners. Hij heeft me denk ik niet gezien'
las me iedere avond voor uit de sprookjes
van Andersen. Denemarken is nog altijd mijn
tweede vaderland.
Toen kwam de oorlog. Ik herinner me het mo
ment van mijn vaders arrestatie. 's Morgens
vroeg sloegen de honden aan - we hadden
twee grote doggen. Een Japanse officier en
enkele soldaten stonden voor het erf. We
moesten eerst de honden aanlijnen, toen
kwamen ze pas het erf op. De officier wilde
op de voorgalerij mijn vader handboeien om
doen. Ik heb hem gebeten maar werd buiten
westen geslagen. Toen ik bij kwam, was mijn
vader weg. Ik heb hem daarna nog één keer
gezien. Hij reed voorbij in een auto. Op de
achterbank, tussen twee Japanners. Hij heeft
me denk ik niet gezien.
Vader was alles voor me. Hij was een fantas
tisch mens. Altijd opgewekt en zelfs in de
gevangenis troostte en hielp hij de anderen.
Vader is ontzettend gemarteld. Van die grote,
sterke Viking bleef niets over. Ik heb later
iemand ontmoet die hem in de gevangenis
heeft gezien. Hij heeft me alles verteld. Toen
ik hem zei dat ik liever een minder moedige
vader had gehad, want dan was hij nog bij
me, antwoordde hij resoluut: 'Dat mag je
nooit zeggen.'
Met mijn moeder werd ik geïnterneerd in
het Adekkamp in Batavia. Op 31 augustus
1945 haalde de Deense consul ons eruit. Hij
vertelde dat mijn vader was tewerkgesteld
in Japan. Twee weken later kwam de consul
opnieuw langs - dit keer in een donker kos
tuum! Pas toen hoorden we dat mijn vader
was geëxecuteerd. Dat is gebeurd op 23 juli
1943. Hij rust nu in een verzamelgraf op het
Nederlandse ereveld Antjol dat door de Oor
logsgravenstichting ongelooflijk goed wordt
onderhouden.
Ik ben twee keer teruggegaan naar Indonesië.
Naar het graf van mijn vader en naar de plek
ken van mijn jeugd. Het voelt als thuiskomen.
Ons oude huis in Buitenzorg staat er nog
steeds, het is nu een bank. Maar ik ben niet
naar binnengegaan, want ik wil me het huis
blijven herinneren zoals het was.'
In Tong Tong van 15 oktober 1960
stond ook een aangrijpend artikel
over Oluf Munck, met prachtige
tempo doeloe-foto van het jonge
gezin. Lees het in ons digitale archief
op www.moesson.com
nationaaLarchief
Neutraliteit in Nederlands-Indië betekent
iets anders dan neutraliteit in Europa. Daar
kwamen de burgers van Zweden, Noorwe
gen, Finland, Denemarken en Hongarije al
snel achter. De Zweedse consul in Soerabaja,
Axel Wielander, doet zijn uiterste best de
burgers van de neutrale landen te bescher
men tegen het oorlogsgeweld. Hij doet dit
in de functie van 'ex-consul' vanuit het 'ex-
consulaat van Zweden'. Met veel inventiviteit
lukt het hem in de beginjaren van de bezet
ting aan financiële middelen te komen voor
voedsel en medicijnen, en om 'per ongeluk'
opgepakte burgers los te krijgen. Wielander
verspreid posters en badges met de vlaggen
van de betreffende landen om misverstan
den uit de weg te ruimen. Maar vanaf 1943
wordt zijn bewegingsvrijheid nog meer
ingeperkt. In de loop van het jaar worden
steeds meer Scandinaviërs geïnterneerd en
opgepakt. De Japanners gebruiken hiervoor
de namenlijsten van Wielanders hulpverle
ning. Eind 1943 wordt bepaald dat Wielander
alleen nog maar de Zweden mag ondersteu
nen. De Noren, Finnen, Denen en Hongaren
wacht internering.
Het project Afscheid van Indië van het Nati
onaal Archief heeft het bijzondere Zweedse
archief uit de Indische oorlogsjaren gedi
gitaliseerd. Via www.afscheidvanindie.nl is
bijvoorbeeld de legitimatiekaart van Axel
Wielander te bekijken, of de deurposters voor
Zweedse staatsburgers.
Het verhaal van Aase Munck staat ook
in het boek van het Nationaal Archief
Verhalen in documenten.
U kunt het boek bestellen door 27,50
(incl. verzendkosten) over te maken op
rekening 6685 tnv Moesson, Amers
foort ovv Verhalen in documenten.
Moesson-abonnees krijgen natuurlijk
weer een fikse korting! Bent u Moes
son-abonnee, maak dan 22,50 (incl.
verzendkosten) over. Vergeet in beide
gevallen niet uw naam en adresgege
vens te vermelden!
februari 2009 43
Moesson #9 Maart.indd 43
24-02-2009 14:29:17
