Javaanse krissen
the
JAVaiveS£
Kitts
Kortingsactie
Wie zich interesseert voor de Javaanse kris
kan niet om Isaac Groneman heen, die tus
sen 1910 en 1913 zijn Duitstalige studie Der
Kris der Javaner publiceerde. Maar omdat
het tijdschrift waarin Groneman publiceerde
zeldzaam is, besloot het KITLV in samen
werking met Zwartenkot Art Books tot een
Engelse vertaling. Maar daar bleef het niet
bij. Bezorger David van Duuren vulde de
vertaling aan met prachtige foto's van de
mooiste krissen uit de collecties van Het
Tropenmuseum Amsterdam, Wereldmuseum
Rotterdam en het Volkenkundig museum in
Leiden.
Isaac Groneman (1832-1912) was de eerste die
het vervaardigen van een kris van begin tot
eind vastlegde. Tijdens zijn studie van de Ja
vaanse kris hield
Groneman zich
voornamelijk
bezig met het
pa mor; het
motief dat de Javaanse
wapensmid met veel vaardigheid in het
lemmet 'tevoorschijn tovert' met arsenicum
en citroensap. De romanticus Groneman zag
dat het zeldzame blok meteoriet waaruit de
krissen werden vervaardigd langzamerhand
op raakte en vreesde dat de kunst van het
krissmeden zou uitsterven. Hij stelde zichzelf
tot doel dit te voorkomen en voerde proeven
uit met diverse metalen. Nikkel bleek het
materiaal dat het beste de pamor van het
meteorieterts kon evenaren. Groneman
zag zichzelf als de man die met zijn pamor
nèkèl eigenhandig de teloorgang van de kris
had voorkomen, maar de rest van de wereld
stelde er weinig belangstelling in. Dat was
een zware teleurstelling voor hem en hij
stierf een bitter man. Ook bezorger David
van Duuren zet vraagtekens bij de bewering
van Groneman dat de Javaanse kris per se
uit 'de echte' pamor moest bestaan. Niet het
opraken van het meteorieterts zou de onder
gang van de kris zijn geweest. Lang voordat
de meteoriet werd blootgelegd werden er
immers ook al krissen gesmeed. Nee, de mo
derne tijd zorgde voor de terugval. Doordat
het Nederlandse gezag alle uithoeken van
de archipel bereikte, stierf het gebruik van
de kris als wapen uit en kreeg het een veel
beperktere, ceremoniële rol. Helaas voor
ons maakt die bewering wel een beetje een
eind aan de mystiek rond de kris als heilig
verbond tussen hemel en aarde. (MvA)
The Javanese Kris is enkel bij een van de uit
gevers te koop: Ethnographic Art Books (p/a
Museum van Volkenkunde, Steenstraat 1a in
Leiden) of KITLV Press.
The Javanese Kris
Door Isaac Groneman
C. Zwartenkot Art Books en KITLV Press:
284 pagina's (gebonden)
ISBN: 978 90 5450 006 3 (Ethnographic Art Books)
ISBN: 978 90 6718 329 1 (KITLV Press)
Prijs: 75,-
IS«C GRONEMAN
Moesson-lezers krijgen maar liefst 10,- korting op deze prachtige uitgave! Betaal dus geen
75,- maar 65,- voor het boek The Javanese Kris. Vul onderstaande bon in en stuur deze in
een gefrankeerde envelop naar: KITLV Press, Postbus 9515, 2300 RA Leiden of naar: Boekhandel
De Verre Volken p/a Rijksmuseum voor Volkenkunde, Steenstraat 1A, 2312 BS Leiden.
Naam:
Adres:
Postcode:
Telefoon:
E-mail:
Plaats:
Handtekening:
Deze actie loopt tot en met 30 juni 2009.
mei 2009 13
Moesson #11 Mei.indd 13
21-04-09 17:04
