column Vilan in koempoeland
Werkgroep Kroonduiven
(DETA) Reünie
Wie wil dat Vilan op koempoeian-bezoek komt, kan een uitnodiging
sturen naar Moesson, Postbus 2074, 3800 CB in Amersfoort, met op
de linkerbovenhoek 'Vilan op bezoek'. Een e-mail sturen mag ook:
redactie@moesson.com Vilan maakt dan een selectie.
Al» in foenroeluiU
Iedere maand gaat Vilan van de Loo op
bezoek bij een bijzondere Indische vereni
ging of koempoelan. Afgelopen maand
bezocht ze de jaarlijkse reünie van de
Werkgroep Kroonduiven DETA Reünie.
'Gezond en vrolijk', zegt Guus Sahetapy
herhaaldelijk, als een van zijn honderden
broers vraagt hoe het met hem gaat. Hij
staat bij de ingang van de grote zaal waar
de DETA-jongens elkaar ontmoeten. 'We zijn
broers, allemaal', zei hij eerder tegen me. 'We
kennen elkaar langer dan we onze familie
kennen, wij delen een lotsverbondenheid.'
Die gaat lang terug, naar de jaren dat Guus
met zijn broers op Nieuw-Guinea woonde en
werkte. Nu is hij alweer 75, maar vandaag is
hij weer de jongen die van Java vertrok.
Zwembad
Door de ogen van Guus kijk ik om me heen.
Al die jongens, niet veel verschillend in leef
tijd. Destijds gingen ze weg vanuit Indonesië,
na een lange tijd van oorlog en bersiap. Ze
tekenden een contract met DETA, om te be
ginnen voor een jaar. Eén pop vijftig per dag
verdienden ze, kost en inwoning inbegrepen.
Op de foto's in de bijzaal staan ze allemaal:
de armen over elkaar, lachend in de lens.
Maar ik zie ook meisjes, zittend op de rand
van het zwembad. Guus legt uit: 'Er waren
ook ambtenarengezinnen uitgezonden. Die
meisjes groeiden daar op. Die gingen wel
zwemmen, maar dan lette de vader altijd
goed op. Het was daar niet zo ontspannen
en vrij.'
De reünie is uitverkocht. Er is veel, erg veel
belangstelling, vertelt Ankie Davies van de
organisatie, juist nu de jaren gaan tellen voor
deze generatie. Maar afscheid nemen is ook
beseffen wie er nog wel zijn, en dat zijn ver
tellers zoals Guus: 'Ik weet alles nog, alles.'
Bioscoop
'Ik was net 16 toen ik ging, twee oudere
broers gingen mee. Wij wilden wèg uit het
land. Toen ik kwam, was ik een kind dat
meteen volwassen moest worden. Maar ik
had geen heimwee naar mijn ouders, dat
kwam, er was geen toezicht, je mocht alles,
je was daar vrijgevochten. Je werkte hard
hoor. Huizen bouwen, goten graven, wegen
en waterleidingen aanleggen, alles deden
wij DETA-jongens. Na een jaar kon je blijven
werken. Dat heb ik gedaan.'
'Ik was 28 toen ik Nieuw-Guinea verliet. Na 12
jaar ging ik weg, dat was in 1962. We moes
ten. In Nederland kwam ik in een contract
pension in Bennekom, later in Velp. Ik voelde
me goed, ik had gespaard en ik was nooit
thuis want ik ging overal logeren. Het was
alleen, je gaat van een warm land naar een
koud land. De Hollandse meisjes... dat was
een openbaring. Op Nieuw-Guinea noemden
ze ons "tuig van Laban", ze trokken hun neus
voor ons op, maar hier, je kon gewoon met
een meisje praten en als ze je aardig vond,
ging ze met je naar de bioscoop. Ik heb mijn
schade ingehaald. Daar heb ik enorm van
genoten. Later werd ik wel ongelukkig, toen
ik ging werken. Als je licht van huid was,
kreeg je meer kansen. Er was nog steeds die
koloniale mentaliteit.'
Guus Sahetapy vertelt verder. Zijn gezin. Zijn
vele reizen, ook naar Nieuw-Guinea met zijn
oudste zoon. En dat hij eigenlijk nergens
thuishoort, niet daar, niet hier, en ook al niet
op de Molukken waar zijn vader geboren
is. Alleen vandaag is hij thuis, tussen al die
andere DETA-jongens.
Jarigen
De zaal is inmiddels tjokvol, en iedereen
wacht tot de band gaat spelen. Het program
ma loopt tot ver na middernacht. Heerlijke
catering, bingo, foto's en films, wat een orga
nisatie zit hier achter. Om één uur 's nachts is
er alweer dansen met muziek, en dat is nadat
de nieuwe jarigen om 12 uur precies zijn toe
gezongen. Als de DETA-jongens onvermoeid
doorfuiven, lig ik thuis op één oor. Volgende
maand ga ik weer naar een koempoelan.
In 1956 begon Moesson als het blaadje
Onze Brug, gericht op de opbouw van
Nieuw-Guinea. Bekijk de eerste nummers
van Onze Brug in onze gedigitaliseerde
jaargangen op www.moesson.com
Opgericht: jaren '90, werkzaam vanaf de jaren '60
Aanwezig: circa 450 mensen van 1200 inge
schrevenen, veel eerste generatie met aanhang
Activiteitenjaarlijkse bijeenkomst
Website: info op www.west-papua.nl
Contact: Ankie en Ventje Davies, 020 - 64 63 056
6 Moesson
Moesson #12 Juni.indd 6
27-05-09 12:46
