Tanda
Mata 2
Tempo Doeloe
m
m
y>
v
Indische vertellingen uit een roerige tijd
In Tanda Mata 2 staan vertellingen van de
eerste generatie Indo's centraal. Nog maar
enkele decennia geleden verlieten zij een
op drift geraakte, stukgeslagen samenle
ving. In het naoorlogse Indië en de jonge
staat Indonesië bestond voor hen geen toe
komst meer. Uitgangspunt in Tanda Mata
2 zijn de lotgevallen van een groep direct
betrokkenen die tot het uiterste pogingen
ondernam het leven in hun geboorteland
voort te zetten. Bij aankomst in Nederland
overheerste bij de Indische gemeenschap
allerminst het gevoel met open armen te
worden ontvangen. Veel repatrianten pas
ten zich in stilte aan. De Indische symbolen,
kenmerken en eigenheden raakten be
kneld, kregen een andere kleur of verloren
hun betekenis in het nieuwe land.
Onze pantjoeran, de dorpsbron, bestond
uit een stelsel van bamboehuizen die
helder water leverden vanuit de bergen.
Vierentwintig uur per dag hoorde je
het gekletter op de uitgesleten stenen.
Behalve dat we er onze kleding wasten
en de waterkruiken vulden, had de plek
ook een belangrijke sociale functie.
Stokoude neneks kregen een schrob-
beurt van hun kleinkinderen, problemen
met echtgenoten kwamen omfloerst ter
sprake en het plaatselijke nieuws werd
uitgewisseld, vaak in aangedikte vorm.
De pantjoeran behoorde tot het domein
van de vrouwen. Nieuwsgierige jonge
mannen die op afstand een glimp van
'het vrouwelijk schoon' probeerden op te
vangen, bestookten we met zandpollen
en kiezelstenen.
Mijn ouders bezaten een klein perceel
waarop ze groenten en fruit verbouwden die
maar moeizaam in de omgeving te verkrij
gen waren. In het gebied groeiden vooral
gewassen als oebi en sinkong, twee cassave-
soorten. Hun wortels vonden gretig aftrek. Ik
behoorde tot de jonkies in een rij van dertien
kinderen. Mijn vader en moeder zou ik niet
lang meemaken. Na hun overlijden kwam ik
terecht bij mijn zus Marhaja in Batavia.
Van haar leerde ik huishouden. Ze deed elke
taak vele malen geduldig voor en corrigeerde
mijn houding om het werk te vergemakkelij
ken. Houtskooltjes aanmaken voor het ver
hitten van de strijkbouten en dan met lange
halen over de lakens gaan zonder onnodige
druk met de hand te geven.
In de middaguren bezocht ik mijn vriendin
nen Nanah en Ros. Onze wijk werd begrensd
28 Moesson
Moesson #1 Juli 2009 PIM.indd 28
23-06-09 17:12
