Tjalie op film
voorpublicatie O
'Er was honger en angst en
ziekte. Er was slechts één
ding in het leven dat van
belang was: overleven met dit
gehavende lichaam en deze
gehavende geest'
Documentairemaakster Ida Does
maakte een korte film van 20 minu
ten over Tjalie leven als schrijver en
activist, met uniek beeldmateriaal.
Helaas komt Tjalie's levenswerk Tong
Tong (nu Moesson) relatief weinig
in beeld. De dvd is te bestellen door
storting van slechts 6,50 (incl.
verzendkosten) op rekening 4709950
van Ida Does Productions in Den
Haag, onder vermelding van 'Tjalie'.
Vergeet niet uw eigen adresgege
vens te vermelden!
Ik heb ooit een verhaal gelezen over een
horlogemaker die probeerde de 'Eeuwige
Veer' voor een horloge uit te vinden, een veer
die zichzelf kon opwinden. Dan zou hij het
'Perpetuum Mobile' uitgevonden hebben, de
eeuwige beweging. En toen, plotseling op
een dag, maakte hij hem, die schitterende
veer. Maar net toen hij hem in een horloge
wilde zetten, sprong het rotding uit zijn
handen en begon door de kamer te stuiteren
en springen. Hij rende er vloekend achteraan,
maar het ding stopte niet. Het bleef maar
springen, het huis uit (met de horlogemaker
er achteraan), de straat uit, de wijde wereld
in. En omdat het ongetwijfeld nog steeds
springt, rent de gekke horlogemaker er
achteraan, zo oud als Methusalem, met een
lange, witte baard, hollend, hollend, hollend!
Nou, die veer ben ik. Ik las dat verhaal toen
ik nog maar tien of twaalf jaar was en heb
het nooit teruggevonden, maar ik vind het
nog steeds het mooiste verhaal dat ooit
geschreven is en het spijt me dat ik het niet
zelf geschreven heb. Maar hier ben ik dan,
al vijfenvijftig jaar oud, met een tongtong
dat geleidelijk instort en het interesseert me
voor geen meter. Ik blijf deze tongtong repa
reren zoals ik een vlot op zee zou repareren:
om voorlopig te overleven. En als ik op dat
vlot moet sterven, vind ik dat best. En als ik
een eilandje bereik, stap ik eraf. Zonder om
te kijken.
dag een succes en zo is dat gebleven. Maar
ik had me toen niet kunnen voorstellen dat
ik me door die ontdekking van mezelf van
je moeder en van veel andere dingen in het
leven zou afkeren. En realiseerde me dat niet,
toen ik terugkwam na de oorlog en mijn
oude plaats in het leven weer trachtte in te
nemen. Ik vertrok als sleutel en kwam terug
als blikopener. Ik haatte mijn huis en mijn
gezin. En haatte mezelf daarom. En ik wist
niet welke kant ik toen op moest. Ik wist
maar één ding: ik moest weglopen. Dus dat
deed ik. Op een bepaalde manier is het nog
steeds hetzelfde: niets kan me echt en totaal
binden. Deze echtgenote Lilian weet dat. Ze
laat me gaan, iedere keer als ik moet gaan.
En dingen ga doen waarvan ik denk dat ik
ze moet doen (zonder te weten waarom en
soms zelfs in de wetenschap dat het verkeerd
is). En ze weet dat ik misschien wel voor altijd
vertrek en ze kan er niets tegen doen. Het is
echt heel tragisch en beschamend.
augustus 2009 37
Moesson #2 Aug 2009.indd 37 29-07-09 10:52
