Oorlogsliefdekind
persoonlijk O
nemen. Het was vrij afstandelijk eigenlijk. Ik kwam naar Nederland
samen met verschillende andere kinderen uit het weeshuis, en de
zusters. Het was een hele strenge winter. En daar kwamen wij met
onze zomerkleding. Ik had het eerst heel leuk gevonden toen we
hoorden dat we naar Nederland zouden gaan. Meer een avontuur
eigenlijk, met het vliegtuig. Pas nadat we hier waren aangekomen,
besefte ik dat ik niet meer terug kon en begon de heimwee. Ik heb
maandenlang gehuild, omdat ik terug wilde naar Indonesië.
We gingen naar een opvangpension in Zutphen en van daar naar een
kindertehuis in Herpen. Daar heb ik tot mijn zeventiende of acht
tiende gezeten. Daarna werden we in pleeggezinnen geplaatst, en op
mijn eenentwintigste ben ik op kamers gaan wonen.
Eenmaal in Nederland ben ik het contact met mijn moeder verloren.
Maar ik miste de band. Als ik met vrienden op stap was, konden
die naar hun ouders en ik niet. In 1973 ben ik terug naar Indonesië
gegaan om haar te zoeken en om meer over mijn vader te weten
te komen. Toen ik haar eindelijk ontmoette, vond ik dat ze hele
maal niet op mij leek. Ze was een echt Javaans vrouwtje. Maar ik
herkende haar meteen.
Daarna ben ik gaan sparen om vaker naar Indonesië te gaan. Om mijn
moeder te ontmoeten en om meer over mezelf en over mijn vader te
ontdekken. Ik ontmoette een Indonesische man die met mijn moeder
en vader in de kazernekeuken had gewerkt. Hij vertelde dat mijn
vader en moeder elkaar hebben leren kennen in Pamotan, in Oost-
Java. Mijn vader was ingedeeld in de 5e compagnie, onder stelling 37,
RI bataljon. Zijn functie was chef-kok. Hij is op Java aangekomen in
In de periode 1945-1949 kwamen Nederlandse militairen en
Indonesische meisjes veelvuldig in contact met elkaar. Er
ontstonden korte of langere verhoudingen, waaruit - vaak
onbedoeld - een kind werd geboren. Na de soevereiniteits
overdracht in 1949 keerde het merendeel van de militairen
naar Nederland terug, met achterlating van hun Indonesi
sche liefjes en eventuele kinderen. Naar schatting zijn dat er
enkele duizenden. Hoe is het deze kinderen, hun moeders en
hun vaders vergaan? Het project Oorlogsliefdekind probeert
hun verhalen te verzamelen en vast te leggen. Het project
Oorlogsliefdekind is een initiatief van Stef Scagliola, Jean
Hellwig en Annegriet Wietsma en werd financieel mogelijk
gemaakt door een bijdrage van het Ministerie van VWS,
Erfgoed van de Oorlog.
Voor meer verhalen, uw eigen zoektochten en
informatie: www.oorlogsliefdekind.nl,
tel.: 020 - 462 00 18 of 06 - 212 71 555
1948 en verliet het land in 1950. Volgens hem heetten de vrienden van
mijn vader Bernhard, Kas van der Wiel, Henk en Jan. Van hem hoorde
ik ook dat mijn moeder zes maanden zwanger was, toen mijn vader
haar verliet.
Ik ben op latere leeftijd meer gaan begrijpen van mijn moeders pro
blemen, en dan vergeef je haar. Zij had het eigenlijk moeilijker dan ik.
Als kind heb ik het haar kwalijk genomen dat ze mij in het weeshuis
heeft afgegeven. Maar later begreep ik het. Ik zag er anders uit dan
de andere kinderen. Dat was het meer dan de armoede. Dat ze zelf
een bestaan kon opbouwen, zonder dat ze steeds werd aangewezen
dat ze iets verkeerd had gedaan. Mijn vader neem ik meer kwalijk. Hij
vindt het vast lekker makkelijk zo. Hij is als jonge soldaat hier geko
men; het was een avontuurtje. Maar ja, ik weet natuurlijk niet wat de
reden is dat hij mijn moeder alleen heeft gelaten. Mijn moeder wilde
er nooit over praten. Ze zei: 'Dat is te lang geleden.' Of: 'Ik ben gewoon
met je vader naar bed gegaan en daar ben jij uit voortgekomen. Meer
was het niet.' En een andere keer: 'Hij is een lange man met kuiltjes
in zijn wangen, net als jij.' Maar voor hen zijn alle Nederlanders groot
en lang.
Ik heb lang gezocht naar mijn vader. Heb ook alle varianten van zijn
naam ingetikt bij Google. Jan Zwartenberg, Zwartberg, Van den Berg.
Want ik had weliswaar een naam, Jan Swartberg, maar dat kon best
fout gespeld zijn. Mijn moeder kon niet lezen en schrijven, dus die kan
zijn naam verkeerd begrepen hebben.
augustus 2009 43
Moesson #2 Aug 2009.indd 43
29-07-09 10:52
