Reacties
op Blauwe!
k
Kepala kedjoe
Van adel
Blauwe eikel
Ablue man
Alice Olthof
In het juninummer onderzocht Herman Keppy de herkomst van
hetscheldwoord Blauwe. Hierondereenselectievandereacties.
Dit schrijf ik niet op een blauwe maandag,
maar de kwestie Blauwe, halfbloed en Indo
laat me niet blauw-blauw. Ik ben totok, Bata
via 1930, Holland 1946. Naar mijn herinnering
werden deze woorden in onze milieus zeker
niet gebezigd. Het zou soldatentaal zijn.
Denigrerende woorden, niet speciaal scheld
woorden. Gebruikt ook als aanduiding. Onze
aanduidingwasalleenIndisch, ofIndische
mensen. Halfbloed zou overigens positief
dubbelbloedkunnenzijn.Volgensmijdus
een kwestie van milieu én fatsoen. Mocht ik
het fout hebben, dan loopikeenblauwtje.
Tapi tidak apa-apa. Overigens, hoe heetten
wij?Kaaskop, kepalakedjoeenverder?
Frans Schreuder
Het artikel in Moesson over de herkomst van
het woord Blauwe heb ik met belangstelling
gelezen. Het bevreemdt me echter dat geen
van de conclusies over de herkomst van dat
woord overeenkomt met de verklaring die
geïnterviewden in mijn film Contractpensi-
ons-Djangan Loepah! gaven. [...]Verschillende
geïnterviewdenvragen zich af ofblauw te
maken heeft met het feit dat veel Indische
mensen een adellijke naamdragen. Het
antwoord hierop wordt gegeven door de
oud-contactambtenaar PeterHolsbergen. Hij
is overigens ook van Indische afkomst.
Hij zegt: 'Van oudsher was het in adellijke fa
milies gebruikelijk dat degene die het meest
uit de toon viel in de familie, naar de Oost
werd gestuurd. Vaak werd zo iemand het
zwarte schaap van de familie genoemd. Deze
zoon kreeg duizend florijnen mee met de
opdracht deze in de Oost te vermenigvuldi
gen. De door hen erkende kinderen, droegen
dezelfde adellijke namen.' Peter Holsbergen
noemt de namen: Boreel, de baronnen Van
Voorst tot Voorst, debaronnenCreutzen
graaf De Rouchemont. Ook zijn veel adellijke
zonenindienst getredenvandemarineen
het leger en zijn als officier naar de Oost
vertrokken.'
Ook mijn vader vertelde me dat veel
Hugenoten, die ruim aanhang hadden onder
de adel, via Nederland naar Indië zijn vertrok
ken. In onze familie van vaders kant komen
heel veel adellijke namen voor: Rethel,
Helmrich, Van Schuylenburch van Bom en
Ede, Raes du Sangulier de la Marque, Egter
van Wissekerke en De la Bretonière.
HettyNaaijkens-RetelHelmrich
(Scarabeefilms)
Heel interessant om telezen, dat inhet ar
tikel van Herman Keppy zoveel verklaringen
wordenaangedragenvandeoorsprongvan
de benaming Blauwe voor Indo's waarvan
duidelijk te zien is, dat zij Indo zijn. Lichte
en blonde Indo's zijn nooit voor Blauwe
uitgemaakt. Dat het met de haarkleur
te maken heeft, is heel aannemelijk. Een
hoogblonde, bijna witharige, wordt immers
vaak met Witte en een roodharige met Rooie
aangeroepen. Die donkere Indo's hadden
zwart haar en vooral als daar pommade in
gesmeerd werd, kreeg het een blauwe glans.
Vanalleanderegenoemde vermoedelijke
oorsprongen van de benaming Blauwe
is ernogmaar éénmogelijkwaar. Dat is
de blauwe vlek, vlak boven het stuitje bij
baby's, vooralbij jongetjes. Waarom deze
mogelijk de oorsprong kan zijn? Omdat
mijn Omamij(ons)dat verteldheeft!Mijn
Oma Ludovica Frederica Anthonella Müller,
een kwart Soendanees en driekwart Duits,
rooms-katholiek én bijgelovig, wist alles
van zeden en gewoonten, sials, oorsprong
van vreemde woorden en begrippen. Ik heb
het steeds over mogelijke oorsprong gehad
omdat er maar één de ware is! Typisch is, dat
eigenlijk alleen jongens voor Blauwe werden
uitgemaakt en zelden meisjes. Logisch, want
de ware oorsprong is, dat Indo's een wat
blauwere eikelzoudenhebben dan, zoalsde
Amerikanen het zo mooi zeggen, Kaukasians.
Maarja,dat verteljeniet zogemakkelijk,
zeker Oma's niet. Het zou de vraag kunnen
uitlokken:'Hoeweet jij dat?'
J.G(erard) Martel
Iets heel toevalligs! Was net The star of the
sea van Joseph O'Connor aan het lezen en zie
hier een passage eruit!
'.To walk the streets of Whitechapel was
to walk around the world. .Chinamen with
pigtails or conical hats; navvies with skin so
richly black that in a certain light it appeared
blue as the Atlantic at dawn. Often it struck
him as profoundly correct that the Irish term
fora black man was fear gorm: a blue man.'
Het woordblauwe kan dus ook komen van
die Ierse uitdrukking uit de negentiende
eeuw. Woorden worden vaak in verschillende
talen overgenomen. In de negentiende eeuw
leefdedeIeren en de Afrikanen in Amerika
vrij dicht bij elkaar. Er wordt gezegd dat als
de Ieren de Afrikanen hoorden zingen, ze
vaak zeiden: 'de Blauwen zingen weer' (The
blues are singing again). Hier kan dus ook de
term Blauwe vandaan komen. Uit het Iers
dus! Het leek me toch leuk om dit ook met
jullie te delen.
Anderen zeggen weer dat de Indische mens
blauwe randen om de nagelriemen heeft
of zoiets. Sorry, maar ik heb het bij mij niet
ontdekt enwist echter ook pas heel laat iets
over het woord Blauwe voor mensen van
Indische origine.
Waarschijnlijk komen we nooit achter de
oorspronkelijke bron.
augustus 2009 53
Moesson #2 Aug 2009.indd 53
29-07-09 10:55
